سید جواد مشکواتی تروجنی - دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علی رضا عمادی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
امیراحمد دهقانی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محسن مسعودیان - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

سرریزها ازجمله سازه­های پرکاربرد برای تنظیم رقوم سطح آب و کنترل جریان در کانال­ها و سازه­های هیدرولیکی به­شمار می­آیند. سرریزهای کنگره­ای، از انواع سرریزهای غیرمستقیم بوده که با افزایش طول موثر، مقدار مشخصی از جریان را با تراز سطح آب بالادست کم­تر نسبت به سرریزهای خطی از خود عبور می­دهند. معیار اصلی در طرح سرریزهای کنگره­ای، افزایش ظرفیت انتقال جریان روی سرریز با تاج ثابت و به ازا ارتفاع معین سطح آب در بالادست سرریز است. در این پژوهش، ضریب دبی سرریز کنگره­ای ذوزنقه­ای با طول و ارتفاع­های متفاوت در یک کانال به­طول ۱۵ و عرض ۱ متر به­صورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای یک طول مشخص از سرریز و در یک  ثابت، با افزایش ارتفاع سرریز، ضریب دبی روندی کاهشی داشت. در یک ارتفاع و  ثابت نیز، با افزایش طول سرریز (کاهش زاویه دیواره سرریز با جهت جریان)، ضریب دبی روندی کاهشی داشت. نتایج حاکی از آن بوده که در یک عدد فرود ثابت، عمق آب بالادست سرریز خطی تقریبا ۸/۲ برابر بیش­تر از سرریز کنگره­ای است. علاوه بر این در یک عمق آب بالادست ثابت، دبی عبوری از سرریز کنگره­ای ذوزنقه­ای به­طور متوسط، ۹۴/۲ برابر بیش­تر از سرریز خطی معمولی بود. هم­چنین با استفاده از داده­های آزمایشگاهی رابطه­ای برای ضریب دبی سرریز کنگره­ای ذوزنقه­ای شکل ارایه شد.

دبی جریان, سازه های هیدرولیکی, سرریزهای کنگره ای, ضریب دبی, طول و ارتفاع سرریز