اعظم گرمئی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
حجت امامی - دانشیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
رضا خراسانی - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

فرسایش خاک و عوامل موثر بر آن، موضوعی است که در حال حاضر باعث توجه جهانی شده است. یکی از متغیرهای مهم و تاثیرگذار بر روی فرسایش خاک پوشش گیاهی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بینرواناب و رسوب با پوشش گیاهی و درصد تراکم آن و همچنین تاثیر پوشش گیاهی بر روی پایداری خاکدانه­ها و نفوذپذیری خاک انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی به­صورت آزمایش فاکتوریل و شامل تیمارهای گل گاوزبان، شاه­تره و خاکشیر در سه تکرار انجام شد. برای بررسی اثرات درصد نوع پوشش وآسمانه­های گیاهی شامل خاک بدون پوشش گیاهی (صفر درصد تراکم یا شاهد)، ۳۰-۲۰% (تراکم کم)، ۶۰-۴۰% (تراکم متوسط) و بیش از۷۰ درصد آسمانه گیاهی (تراکم زیاد) کرت­هایی با ابعاد یک­متر مربع در نظر گرفته شد. در انتهای هر یک از کرت­ها حجم رواناب حاصل از باران طبیعی و مقدار رسوب در بهار ۱۳۹۴ اندازه­گیری شد. پایداری خاکدانه­ها با روش الک تر و نفوذپذیری با استفاده از استوانه تک حلقه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیش­ترین و کم­ترین ارتفاع رواناب مربوط به پوشش گیاهی خاکشیر و گل­گاوزبان بود. در رابطه با درصد پوشش گیاهی نیزبیش­ترین و کم­ترین ارتفاع رواناب در پوشش صفر و بیش از ۷۰ درصد مشاهده شد.غلظت رسوب در پوشش گیاهی گل­گاوزبان کم­ترین مقدار را نشان داد و با کاهش درصد آسمانه گیاهی مقدار آن افزایش یافت. در تیمارهای دارای پوشش گیاهی شاه­تره بیش­ترین مقدار نفوذ وجود داشت، ولی کم­ترین مقدار رواناب مربوط به پوشش گیاهی گل­گاوزبان بود و دلیل آن مورفولوژی متفاوت این گیاه بود. نتایج مقایسه میانگین در رابطه با پایداری خاکدانه­ها نشان داد که با افزایش درصد آسمانه­ی گیاهی پایداری خاکدانه­ها افزایش یافتو بیش­ترین پایداری خاکدانه مربوط به پوشش گیاهی گل­گاوزبان بود.

آسمانه گیاهی, پایداری خاکدانه ها, رسوب, رواناب, نفوذپذیری