محمدرضا یوری - دانش آموخته گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسین شریفان - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و عضو هیئت علمی.
ابوطالب هزارجریبی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

به­دلیل زیاد بودن زمین­های زهدار و شور در تمام کشور و نیاز آشکار به زهکشی در سطح وسیع و هم­چنین استقبال عمده از سامانه­های زهکشی زیرزمینی، تامین مصالح مورد نیاز بخصوص انتخاب پوشش مناسب زهکشی در اجرای آن­ها از جمله اولویت اساسی به­شمار می­رود. یکی از معیارها برای انتخاب پوشش، آبدهی سیستم لوله و پوشش است که در این تحقیق به­منظور شبیه­سازی شرایط طبیعی اراضی زهکشی شده و آبگذری پوشش­ها، از یک مدل فیزیکی به ابعاد ۳/۱*۱*۴ متر استفاده شد. این مدل به عنوان بخشی از یک ترانشه زهکشی شبیه سازی شده امکان تنظیم سطح ایستابی را دارد. سه نوع پوشش معدنی (شن و ماسه)، آلی (پوسته برنج) و مصنوعی (الیاف پلی پروپیلن PP۴۵۰) که در کشور استفاده می­شوند تهیه و با نصب، پوشش موردنظر در اطراف لوله زهکش موجود در ترانشه شبیه سازی شده آزمایشات لازم صورت گرفت. در تمامی آزمایشات انجام گرفته، دبی پوشش معدنی نسبت به پوشش آلی و مصنوعی به مراتب در ترازهای مختلف سطح آب (سطوح ایستابی ۶۰، ۷۰ و ۸۰ سانتی متری از محور لوله زهکش) بیش­تر بوده است. این میزان دبی در پوشش معدنی حدود ۵-۴ برابر پوشش مصنوعی و دبی پوشش آلی ۴-۳ برابر پوشش مصنوعی است که این امر به دلیل میزان تخلخل بیش­تر در این دو نوع پوشش نسبت به پوشش مصنوعی است. با این­که پوسته برنج در مقایسه با شن و ماسه موجب کاهش دبی می­شود اما می­توان از آن به­عنوان گزینه مناسبی برای پوشش زهکش زیرزمینی استفاده کرد.

پوسته برنج, پوشش, دبی, زهکش زیرزمینی, شن و ماسه, PP۴۵۰