آمنه میان آبادی - فارغ تحصیل دکترای گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حجت میان آبادی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
امین علیزاده - استاد گروه پژوهشی زیست محیطی خاوران، مشهد، ایران

با توجه به افزایش فعالیت­های انسانی در طبیعت و اثرات آن بر محیط زیست و منابع آبی، لزوم تغییر رویکرد در مدل­سازی هیدرولوژی اجتناب­ناپذیر است. برای مدل­سازی بهتر رفتار هیدرولوژیکی حوضه­ها به­ویژه با درنظرگرفتن دخالت انسان در طبیعت، متخصصان هیدرولوژی باید درک درستی از هیدرولوژی، مدل و مدل­سازی داشته باشند. بنا به تعریف، علم هیدرولوژی که رفتار آب را در بالا، رو و داخل زمین توصیف می­کند، یک علم چندبخشی است که ارتباط بین علوم زمین و علوم زیستی را بررسی می­کند. مدل­سازی در هیدرولوژی با دو رویکرد نیوتنی و داروینی انجام می­شود و بر اساس این رویکردها، رویکردهای پایین- بالا و بالا- پایین توسعه یافته­اند. با توجه به مزایا و معایب هر رویکرد، ترکیب این دو رویکرد می­تواند به فهم بهتر سیستم هیدرولوژیکی حوضه­ها و مدل­سازی آن کمک کند. در این مقاله با مرور مطالعات صورت گرفته، به مباحث مطرح شده جدید در زمینه مدل­سازی هیدرولوژی و چالش­های جدید مربوط به آن پرداخته می­شود. بر اساس مطالعات صورت گرفته برای درک بهتر سیستم­های درهم تنیده جفت شده انسان- محیط باید نگرش خود را به علم هیدرولوژی تغییر داده و رویکرد جدیدی در این زمینه اتخاذ شود. پیدایش علوم جدید هیدرولوژی اجتماعی و علم پایداری نشان از نقش غیرقابل انکار انسان در محیط زیست و اهمیت زیاد توسعه پایدار دارد که برای رسیدن به این هدف باید با تغییر سیستم آموزش هیدرولوژی متخصصان جوان هیدرولوژی را برای مدیریت چالش­های جدید مربوط به منابع آبی در جهان در حال تغییر آماده کرد.

آموزش هیدرولوژی, توسعه پایدار, سیستم های درهم تنیده, علم پایداری, هیدرولوژی اجتماعی