شمیم لاریجانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران
حمیده نوری - استادیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران
حامد ابراهیمیان - استادیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران

امروزه منابع آب زیرزمینی در تامین آب مورد نیاز کشاورزی نقش بسزایی دارد. با توجه به این­که ایران در منطقه­ای با اقلیم نیمه­خشک وجود دارد، بررسی جریان برگشتی از آب آبیاری به منابع آب زیرزمینی که جز تلفات آبیاری بحساب نمی­آید و می­تواند در تغذیه آب زیرزمینی نقش بسزایی داشته باشد، اهمیت یافته است. هدف از این مطالعه شیبه­سازی اثر آبیاری بر تغذیه آب زیرزمینی با استفاده از مدل HYDRUS-۱D بود. در این راستا از اطلاعات کشت گیاه گندم پاییزه و ذرت در دشت هشتگرد استان البرز طی سال­های ۲۰۱۳-۲۰۰۴ استفاده (۹۲-۱۳۸۳) شد. نفوذ عمقی آب آبیاری و رطوبت خاک با در نظر گرفتن دو بازده آبیاری ۶۰ و ۸۰ درصد ( به ترتیب معادل ۴۰ و ۲۰ درصد نفوذ عمقی ) در مدل شبیه­سازی شده است. نتایج نشان داد که پیش­روی رطوبت در خاک برای هر دو بازده آبیاری در مزرعه انتخابی باعث بالا آمدن سطح ایستابی، تا عمق ۱ متری شد. همچنین بیش­ترین تغذیه در مزرعه مورد مطالعه مربوط به کشت گندم پاییزه بود. طی سال­های شبیه­سازی بازده آبیاری ۶۰ و ۸۰ درصد موجب ۶۳/۲ متر و ۶/۱ متر تغذیه سفره آب زیرزمینی شد که به ترتیب ۶/۱۴ درصد و ۹۲/۱۰ درصد از آب آبیاری و بارندگی را شامل می­شود. نتایج این پژوهش نشان داد که نفوذ عمقی حاصل از آب آبیاری و بارندگی موجب تغذیه و در نتیجه بالا آمدن سطح سفره آب زیرزمینی می­شود.

بازده, تغذیه آب زیرزمینی, تلفات آبیاری, رطوبت خاک, ۱D .HYDRUS-