مریم صمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد، آبیاری و زهکشی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مجتبی خوش روش - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدعلی غلامی سفیدکوهی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ساری، ایران

از مشکلات اساسی در سامانه­های آبیاری قطره­ای، گرفتگی قطره­چکان است که برای کاهش اثرات آن، علاوه بر استفاده از سامانه­های تصفیه آب، راه­کار استفاده از آب مغناطیسی مطرح می­باشد. در این پژوهش، گرفتگی قطرهچکان­ها با استفاده از آب چاه و پساب مغناطیسی، در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش طی ۱۰ دوره آبیاری شامل چهار عامل اصلی نوع آب (آب غیرمغناطیسی، آب مغناطیسی، پساب کشاورزی مغناطیسی و پساب کشاورزی غیرمغناطیسی) و شش عامل فرعی نوع قطره­چکان (نتافیم، پلی­رود، ایریتک، آکسیوس، کرونا و پایا ) بود که در قالب طرح کرت­های دو بار خرد شده بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۳۹۵ انجام شد. نتایج تجزیه واریانس داده­های اندازه­گیری شده نشان داد که اثر تیمار آب آبیاری و نوع آب بر آبدهی، ضریب یکنواختی و ضریب تغییرات قطره­چکان­ها در سطح احتمال ۱% معنی­دار بود. در شرایط مورد مطالعه، قطره­چکان نتافیم با میانگین کاهش آبدهی ۲۰ درصد و قطره­چکان آکسیوس با میانگین کاهش آبدهی ۲۸ درصد، به­ترتیب بهترین و بدترین شرایط را از لحاظ آبدهی و یکنواختی توزیع آب داشتند. ضریب یکنواختی قطره­چکان­ها در ابتدا و انتهای آبیاری در تیمار چاه با الکترومغناطیس به­ترتیب ۲۵/۰ و ۲۷/۷ درصد بیش­تر از تیمار چاه بدون الکترومغناطیس به­دست آمد. همچنین، ضریب یکنواختی قطره چکان­ها در ابتدا و انتهای آبیاری، در تیمار پساب با الکترومغناطیس به­ترتیب ۹/۰ و ۱۴ درصد بیش­تر از تیمار پساب بدون الکترومغناطیس شد. مقادیر آبـدهی و ضـریب یکنواختی قطره­چکان­های تیمار پساب کشاورزی به­ترتیب ۸ درصد و ۱۰ درصد کم­تر از تیمار آب چاه شد. میزان کاهش آبدهی تیمار پساب بدون الکترومغناطیس نسبت به پساب با الکترومغناطیس در قطره­چکان­های کرونا، نتافیم، آکسیوس و ایریتک به­ترتیب برابر ۱۱، ۹، ۹ و ۱۱ درصد بیش­تر بود. همچنین میزان کاهش آبدهی تیمار آب چاه نسبت به تیمار آب چاه با الکترومغناطیس در قطره­چکان­های کرونا، نتافیم، آکسیوس و ایریتک به­ترتیب ۸، ۱۰، ۹ و ۷ درصد بیش­تر شد.

آبیاری قطره ای, پساب, ضریب یکنواختی, کارایی قطره چکان