شهرام اسمعیلزاده - دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
کاظم اسماعیلی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
سعیدرضا خداشناس - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
فرزاد ارجمندکیا - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

سرریزهای زیگزاگی از سازه­های مهم هیدرولیکی جهت تنظیم سطح آب و کنترل جریان در کانال­ها، رودخانه­ها و مخازن سدها به شمار می روند.در این پژوهش از مدل­سازی عددی با نرم­افزار FLOW-۳D در مقایسه با نتایج آزمایشگاهی جهت بررسی و ارزیابی حالات مختلف قرارگیری سرریز زیگزاگی مانند تغییر آرایش هندسی، زاویه کناری و جانمایی سرریز زیگزاگی از نظر فرم و جهت مستقیم یا معکوس (نسبت به جهت جریان) بر ضریب دبی سرریز استفاده شد. در این راستا مدل سرریز زیگزاگی با سه زاویه کناری متفاوت ۱۵ و ۵/۲۲ و ۳۰ درجه انتخاب شد. برای کالیبره نمودن مدل­های انتخابی براساس شرایط آزمایشگاهی ۵ دبی در محدوده ۸/۲ تا ۱/۱۸ لیتر بر ثانیه برای عبور از آن­ها انتخاب شد. مدل عددی پس از واسنجی با نتایج آزمایشگاهی حالت های مختلف بکارگیری سرریز را شبیه­سازی نمود. نتایج نشان از هماهنگی مطلوب خروجی­های مدل عددی با نتایج برداشت شده آزمایشگاهی دارد. در همین راستا مقدار ضریب دبی در سرریزهای فرم یک و فرم معکوس نشان دادند با افزایش زاویه کناری سرریز افزایش می­یابند. در انتها ضریب دبی در حالت های مختلف آرایش سرریز مورد ارزیابی قرار گرفت.

زاویه جانبی سرریز, سرریز زیگزاگی, ضریب دبی, مدل آزمایشگاهی, نرم افزار Flow-۳D