یوسف رمضانی - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بیرجند
محسن پوررضا بیلندی - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بیرجند
مصطفی یعقوب زاده - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بیرجند
محمد ناظری تهرودی - دانشجوی دکتری منابع آب دانشگاه بیرجند

در این پژوهش با نگرشی نو بر پایه تئوری آنتروپی، ارزش منطقه ای چاه­های نمونه­برداری آبخوان مرکزی دشت بیرجند و کیفیت آب زیرزمینی از نظر شرب مورد بررسی قرارگرفت. با توجه به سازندهای دشت و هم­چنین مشکل کروم و نیترات آب زیرزمینی منطقه، پایش کیفی مقادیر نیترات و کروم با استفاده از تئوری آنتروپی بررسی شد تا تعداد چاه­های بهینه در آبخوان جهت پایش دقیق این دو پارامتر مشخص گردد. نتایج بررسی روند تغییرات پارامترهای کروم و نیترات در سطح منطقه نشان دهنده روند افزایشی مقادیر نیترات و کروم در دوره آماری ۱۳۹۳-۱۳۸۴ در بیش­تر چاه­های مورد بررسی بود. بیش­ترین نرخ افزایشی در مقادیر نیترات مربوط به چاه شماره ۱۱ رکات و در مورد مقادیر کروم مربوط به چاه­های شماره ۴ رکات و مدرس بود. نتایج به دست آمده از پایش کیفی این دو پارامتر نشان داد که از ۱۹ چاه نمونه­برداری مورد بررسی در دشت، چاه شماره ۳ رکات و شماره ۴ مدرس از نظر انتقال اطلاعات کروم و چاه­های شماره ۵ رکات و ۱۳ علی آباد از نظر انتقال اطلاعات نیترات در وضعیت بحرانی (کم­ترین رتبه ها و ضعیف ترین وضعیت) قرار داشت و استفاده از داده­های برداشتی آن­ها اطلاعات آبخوان را به درستی بیان نمی­کند. از دیگر نتایج مهم به دست آمده در این پژوهش قرار گرفتن تمامی چاه­های مورد بررسی در وضعیت نامطلوب کیفی و متوسط در مصارف شرب از دیدگاه آنتروپی وزن­دار است. بر اساس آنتروپی شاخص کیفیت آب، ۶۳ درصد از کل نمونه های آب زیرزمینی مورد بررسی دارای رتبه سه و ۳۷ درصد دارای رتبه چهار از نظر کیفیت آب برای مصرف شرب است.

آب زیرزمینی, تئوری آنتروپی, پایش, مدل انتقال اطلاعات