شهریار باستانی - دکتری آبیاری، موسسه پژوهشی آب و توسعه پایدار فلات- کرمان
محدثه حسینی نیا - محقق موسسه آب و توسعه پایدار فلات، کرمان، ایران

هدف آب­شویی به شیوه موضعی، خارج کردن املاح تجمع یافته از محدوده اصلی فعالیت ریشه در باغات و مزارع مجهز به سامانه­های آبیاری موضعی و در شرایط عدم دسترسی به آب کافی برای آب­شویی است. راندمان این روش در باغات مجهز به­ سامانه آبیاری زیرسطحی و یا در شرایط کاربرد موضعی مواد اصلاح کننده، آزمون نشده است. بنابراین در زمستان ۱۳۹۴ در باغ پسته در منطقه فتح­آباد کرمان تحقیق فوق انجام شد و به ارزیابی روش آب­شویی موضعی به همراه سه تیمار آب آبیاری، گچ و اسیدسولفوریک در چهار تکرار در خروج املاح از محدوده اصلی فعالیت ریشه درخت پسته (منطقه مرطوب اطراف لوله زیرسطحی) پرداخت. در این روش آب­شویی که به­مدت ۵ روز متوالی انجام گردید، از دو خط لوله تیپ کم فشار در فاصله ۴۰ سانتی­متری از دو سمت ردیف درختان برای آب­شویی املاح از محدوده مرطوب اطراف لوله زیرسطحی استفاده شد. برای مقایسه راندمان آب­شویی و میزان تغییرات در مقادیر سدیم و هدایت الکتریکی (EC)، نمونه­برداری خاک قبل و بعد از آب­شویی از شبکه ۸۰ ×۱۲۰ سانتی­متر از لایه­های ۲۰ سانتی متری انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد ۱۰۰۰ میلی­متر ارتفاع آب، منجر به آب­شویی موثر املاح از منطقه اصلی فعالیت ریشه درخت پسته گردید. استفاده از گچ در مقایسه با تیمارهای آب آبیاری و اسیدسولفوریک، منجر به خروج بیش­تر سدیم و املاح از خاک شد. در تیمار گچ، درصد آب شویی سدیم و نمک­های محلول به­ترتیب در حدود ۶۱ و ۵۸ درصد بدست آمد. راندمان آب­شویی املاح در تیمار آب آبیاری ۵۶ درصد و بیش­تر از راندمان آب­شویی املاح در تیمار اسیدسولفوریک (۴۵ درصد) بود. بنابراین، با توجه به بالا بودن راندمان آب­شویی آب آبیاری در مقایسه با تیمار اسیدسولفوریک، عدم تفاوت معنی­دار آن با تیمار گچ در خروج املاح و با لحاظ مسایل اقتصادی مرتبط با هزینه مواد اصلاح کننده، به­نظر می­رسد که در استفاده­های عملی کاربرد آب آبیاری به تنهایی می­تواند استراتژی مناسبی برای اصلاح خاک­های منطقه مورد مطالعه باشد.

آبیاری زیرسطحی, اسیدسولفوریک, راندمان آبشویی, شوری, گچ