محمد اسماعیل کمالی - پژوهشگر پسا دکتری، گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد

با توجه به کشت سویا در فصول گرم سال و ضرورت تامین آب برای آن، در این تحقیق تهیه نقشه نیاز آبی سویا در استان مازندران مدنظر قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز شامل داده­های اقلیم، گیاه و منطقه موردمطالعه در محیط GIS جمع­آوری شد. تبخیر-تعرق مرجع به روش فائو-پنمن-مانتیث و با استفاده از داده­های ۵۱ ایستگاه هواشناسی محاسبه شد. با تعیین نمودار ضریب گیاهی در مراحل مختلف رشد، نیاز آبی در دوره­های ۱۰ روزه بدست آمد. پس از انجام آنالیز روند و ناهمسانگردی، تابع رفتاری داده­ها با محاسبه نیم­تغییرنمای تجربی و برازش مدل های نیم­تغییرنما تعیین شد. درون یابی داده­ها با استفاده از روش های مختلف زمین­آماری و قطعی انجام شد. خطای درون یابی بر اساس شاخص­های ریشه میانگین مربع خطا (RMSE) و ریشه میانگین مربع خطای استاندارد شده (RMSSE) حاصل از ارزیابی متقابل بدست آمد. نقشه­ها نشان دادند که بیش­ترین میزان نیاز آبی در مرداد­ماه و ۴۵/۴ تا ۲۶/۵ میلی­متر در روز است. مجموع نیاز آبی ۵۱۱ تا ۶۱۳ میلی­متر بدست آمد که در مناطق غربی ۵۱۱ تا ۵۶۰ و در مناطق شرقی در بخش­های شمالی ۵۶۰ تا ۵۸۰، بخش­های مرکزی ۵۸۰ تا ۵۹۵ و بخش­های جنوبی ۵۹۵ تا ۶۱۳ میلی متر می­باشد. نتایج با مقادیر سند ملی و کتاب مرجع اختلاف معنی­داری داشته است.

تغییرات مکانی, سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS), سویا, کریجینگ معمولی, نیم تغییرنما