عزت اله عرب خزائلی - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه گنبدکاووس. کارشناس جنگل و مرتع اداره منابع طبیعی سوادکوه
علی حشمت پور - هیئت علمی گروه آبخیزداری دانشگاه گنبد کاووس -معاونت آموزشی دانشگاه گنبد کاووس
مرتضی سیدیان - عیئت علمی گروه آبخیزداری دانشگاه گنبد کاووس
جواد چزگی - استادیار گروه محیط زیست دانشگاه بیرجند

در این پژوهش با تلفیق سامانه اطلاعات جغرافیایی و سامانه پشتیبانی تصمیم گیری، مناسب ترین مناطق برای احداث سد زیرزمینی شناسایی شد. این سیستم پشتیبانی برای حوزه آبخیز کجبید–بالاقلی از شهر گرمه استان خراسان شمالی در سه مرحله مورد استفاده قرار گرفت. در مرحله اول با حذف معیارهای نامناسب شامل آبراهه های رده ۱ و ۲، شیب بالای ۶ درصد، زمین شناسی شامل پادگان های آبرفتی کهن، کاربری اراضی شامل مناطق مسکونی، گسل، قنات، چاه و چشمه مناطق دارای پتانسیل برای احداث سد زیرزمینی مشخص گردید. در مرحله دوم ۱۰ محور مناسب بر اساس بیشترین سطح مخزن انتخاب شد. در مرحله سوم برای ارزیابی و اولویت بندی این ۱۰ محور، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. برای این منظور از چهار معیار اصلی که عبارت است از وضعیت آب شامل کمیت با وزن ۸/۰ و کیفیت با وزن ۲/۰، خصوصیات مخزن شامل نفوذپذیری با وزن ۵۳/۰ و شیب با وزن ۲۴/۰ و عمق با وزن ۱۲/۰ و سطح با وزن ۱۰/۰، مشخصات محور شامل عمق با وزن ۷۵/۰ و طول با وزن ۱۷/۰ و تکیه گاه با وزن ۰۷/۰، عوامل اقتصادی-اجتماعی شامل نیاز آبی با وزن ۸/۰ و دسترسی با وزن ۲/۰ استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بهترین محورها در بستر آبرفتی نهشته های رودخانه ای بخش خروجی حوزه آبخیز است.

جریان زیرسطحی, سامانه اطلاعات جغرافیایی, سد زیرزمینی, فرایند سلسله مراتبی, گرمه