یونس مظلوم علی آبادی - گروه علوم خاک، دانشگاه زنجان
علی رضا واعظی - گروه خاکشناسی- بخش فیزیک و حفاظت خاک-دانشگاه زنجان
جعفر نیکبخت - مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

با مدیریت مناسب خاک می توان نقش منفی شرایط آب و هوایی سخت را در عملکرد محصول کاهش داد. به همین منظور در این پژوهش اثر مالچ کاه و کلش گندم بر عملکرد گندم در شرایط متفاوت آب و هوایی مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش به مدت دو سال در چهار سطح مالچ کاه و کلش گندم (صفر، ۳۳ ، ۶۶ و ۱۰۰ درصد پوشش سطح زمین به ترتیب برابر با صفر، ۲، ۴ و ۶ تن در هکتار) در کشتزار دیم در کرت های به ابعاد دو متر در پنج متر از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ اجرا شد. شرایط آب و هوایی با کمک دو شاخص بارش استاندارد (SPI) و شناسایی خشک سالی (RDI) در سری های زمانی سال آبی (اول مهر تا آخر شهریور ماه) و دوره رشد گیاه گندم (اول آبان تا آخر خرداد ماه) طی دوره آزمایش و دوره بلند مدت (۱۳۳۵-۱۳۹۵) تعیین شد. آنالیز تجزیه شاخص های SPI و RDI نشان داد طی دوره رشد گیاه گندم شرایط خشک-سالی بسیار شدید و نرمال به ترتیب برای سال های اول و دوم اتفاق افتاد. در هر دو سال، مصرف کاه و کلش گندم موجب افزایش عملکرد محصول شد (۰۰۱/۰p<). تیمار ۱۰۰ درصد مصرف کاه و کلش در سال اول حدود ۵/۳ و در سال دوم حدود ۲ برابر عملکرد دانه گندم را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. نتایج نشان داد، استفاده از کاه و کلش گندم به عنوان یک راهکار مناسب اثرات قابل توجهی بر کاهش کم آبی به-خصوص در شرایط خشکسالی بسیار شدید دارد.

تبخیر-تعرق, کاه و کلش گندم, رطوبت خاک, عملکرد محصول