نادر کوهی چله کران - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان
حسین دهقانی سانیج - دانشیار، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی ، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، البرز، ایران
هرمزد نقوی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
الهه کنعانی - دانشجوی دکتری، گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه بین الملل امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

انتخاب رقم مناسب ذرت و نیز ارائه روش آبیاری کارآمد در راستای افزایش بهره وری آب و تولید در واحد سطح برای استفاده بهینه از منابع آبی در بخش کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر به منظور بررسی تغییرات عملکرد، کارایی مصرف آب و میزان کاهش آب آبیاری دو رقم ذرت دیر رس (KSC ۷۰۴) و زود رس طاها (KSC ۴۱۰) تحت مدیریت آبیاری با روش های آبیاری قطره ای نواری و شیاری طی دو سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ در استان کرمان اجرا گردید. طرح آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که ارقام ذرت بر عملکرد و اجزای آن در سطح یک درصد معنی داری بود و بیشترین میزان عملکرد دانه ذرت (۱۳۳۸۵ کیلو گرم در هکتار) در رقم KSC ۷۰۴ مشاهده شد. روش آبیاری قطره ای نواری بالاترین میزان عملکرد دانه ذرت (۱۳۳۷۶ کیلو گرم در هکتار) را نسبت به روش شیاری به خود اختصاص داد. در روش آبیاری قطره ای نواری و بین دو رقم ذرت، رقم KSC ۷۰۴ در حدود ۱۱ درصد افزایش عملکرد نسبت به رقم KSC ۴۱۰ داشت. اثرات متقابل روش های آبیاری و ارقام ذرت نیز نشان داد که بیشترین عملکرد برای ذرت رقم KSC ۷۰۴ در روش آبیاری قطره ای نواری با عملکردی در حدود ۵/۱۴۱۲۸ کیلو گرم در هکتار بود. کمترین میزان آب آبیاری در رقم KSC ۴۱۰ برابر با ۶۷۶۵ متر مکعب در هکتار در روش آبیاری قطره ای نواری مشاهده شد. روش آبیاری قطره ای نواری موجب کاهش ۵/۳۳ و ۲۵/۳۶ درصدی آب آبیاری در دو تیمار ذرت رقم KSC ۷۰۴ و رقم KSC ۴۱۰ در مقایسه با روش آبیاری شیاری گردید. همچنین میزان بهره وری آب در دو سامانه آبیاری قطره ای نواری و شیاری برابر با ۸۴/۱ و ۹۸/۰ کیلو گرم بر متر مکعب و نیز در ارقام ذرت KSC ۷۰۴ و KSC ۴۱۰ برابر با ۴۱/۱ و ۴۲/۱ کیلو گرم بر متر مکعب بدست آمد. کشاورزان برای افزایش بهره وری آب و کاهش آب آبیاری می توانند از روش آبیاری قطره ای نواری با توجه به سود بخشی این روش آبیاری بهره مند شوند.

آب کاربردی, تحلیل اقتصادی, کاهش آب آبیاری, یکنواختی پخش آب