علی قدمی فیروزآبادی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش
مهدی اکبری - دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
مسعود فرزام نیا - مربی پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

تعیین حجم آب مصرفی و بهره وری مصرف آب محصولات مختلف کشور می تواند کمک شایانی به تصمیم گیری مسئولین مرتبط با بخش آب و کشاورزی کشور بنماید. لذا، این پژوهش به منظور اندازه گیری مستقیم و مزرعه ای آب مصرفی و عملکرد محصول لوبیا در ۲۵ مزرعه شهرستان های، ازنا، الیگودرز و سلسله استان لرستان انجام شد. حجم آب مصرفی مزارع لوبیا در سیستم های مختلف آبیاری با منابع آبی مختلف و بدون دخالت در برنامه آبیاری آنها در طول فصل زراعی اندازه گیری شد. میزان حجم آب مصرفی در مزارع انتخابی از ۸۶۶۹ تا ۱۹۳۱۲ متر مکعب در هکتار متغیر بود. میانگین حجم آب مصرفی و بهره وری مصرف آب در سیستم های آبیاری بارانی و سطحی به ترتیب ۹۷۳۵، ۱۶۱۶۱ متر مکعب در هکتار و ۳۳/۰ و ۱۶/۰ کیلوگرم بر متر مکعب تعیین شد. بنابراین می توان گفت که سیستم آبیاری بارانی نسبت به سیستم آبیاری سطحی با کاهش ۸/۳۹ درصدی در مصرف آب باعث افزایش ۱۰۶ درصدی در بهره وری مصرف آب لوبیا شده است. میانگین راندمان کاربرد آب در دو سیستم آبیاری بارانی و سطحی به ترتیب ۵/۷۳ و ۳/۴۰ درصد تعیین شد. نتایج مقایسه میانگین حجم آب مصرفی، بهره وری مصرف آب و راندمان آبیاری با آزمون تی(t-test) حاکی از تفاوت معنی دار بین دو سیستم آبیاری بارانی و سطحی بود. مقایسه نیاز آبی با استفاده از آزمون تی نشان داد که میانگین نیاز آبی محاسباتی با میانگین سند ملی آب به ترتیب به میزان ۶۷۲۰ و ۶۹۹۴ متر مکعب در هکتار تفاوت معنی داری با هم دارند. بررسی ضرایب پیرسون نشان داد که بین حجم آب مصرفی با راندمان کاربرد آبیاری و بهره وری آب همبستگی منفی وجود دارد ولی بین راندمان آبیاری و عملکرد محصول با بهره وری آب همبستگی مثبت وجود داشت.

آب مصرفی, نیاز آبی, راندمان کاربرد