ارزیابی ریسک خشکسالی هواشناسی با استفاده از تکنیک زنجیره مارکوف و معرفی مدل پیش نگری دوره های آتی تحت تاثیر تغییر اقلیم (مطالعه موردی: زیرحوضه آبریز افین)

خشکسالی یکی از پدیده های طبیعی و مکرر اقلیمی است که اثرات متنوعی بر بخشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ایجاد کرده است. خشکسالی به تنهایی یک چالش محسوب نمی شود بلکه بسته به میزان درجه آسیب پذیری و تاثیری که بر بخش های مختلف، شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ایجاد می کند، آغاز کننده یک بحران است. از این رو در این مطالعه سعی شده است تا با استفاده از تعریف ریسک طبیعی، میزان ریسک خشکسالی برای دوره پایه محاسبه و با استفاده از روش های مختلف، بهترین مدل برای پیش نگری میزان آن، برای دوره های آتی تحت تاثیر اقلیم، براورد شود. براین اساس با استفاده از دو شاخص خشکسالی هواشناسی SPEI و eRDI میزان مخاطره خشکسالی برای سال های ۲۰۱۵-۱۹۸۳ محاسبه شد. سپس با استفاده از پرسش نامه، میزان درجه آسیب پذیری برای منطقه افین، تعیین گردید. پس از براورد میزان ریسک در این دوره زمانی، با کمک تکنیک آماری زنجیره مارکوف، خصوصیات ریسک خشکسالی منطقه بدست آمد. با استفاده از چهارروش مدل سازی، بهترین مدل پیش نگری میزان ریسک خشکسالی مشخص و با استفاده از مقادیر متغیرهای هواشناسی مورد مطالعه بدست آمده از سه مدل اقلیمی پروژه CORDEX، مقدار ریسک خشکسالی برای سال های ۲۱۰۰-۲۰۲۰ پیش نگری گردید. نتایج این مطالعه، کاهش میزان ریسک برای سال های ۲۰۴۶-۲۰۲۰ و افزایش آن برای سال های ۲۱۰۰-۲۰۴۷ را براساس دو سناریوی RCP۴.۵ و RCP۸.۵ در مقایسه با دوره زمانی ۲۰۱۵-۱۹۸۳ نشان داد.

Keywords:

ریسک طبیعی , ریسک خشکسالی , پرسش نامه , تغییر اقلیم , CORDEX