محمد جلالی - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
رامین فضل اولی - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
علیرضا عمادی - گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

سرریز جذری یکی از انواع منحصر به فرد از سرریزهای لبه تیز و با قابلیت های ویژه ای است که می تواند برای اندازه گیری جریان در کانال های انتقال آب، شبکه های آبیاری و جمع آوری رواناب شهری مورد استفاده قرار گیرد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر فشردگی جانبی بر ضریب دبی این نوع سرریز انجام شد. برای این منظور جریان عبوری از یک سرریز تناسبی جذری (دودکشی) در ۱۰ عرض مختلف از یک کانال مستطیلی با نسبت های بازشدگی عرضی بین ۱۰ تا ۱۰۰ درصد، به صورت سه بعدی در نرم افزار انسیس فلوئنت شبیه سازی و با استفاده از نتایج آزمایشگاهی مشابه، واسنجی شد. پس از اندازه گیری عمق آب در بالادست سرریز به ازای هر یک از دبی های عبوری، متوسط ضریب دبی در محدوده بین دو تا سه برابر ارتفاع پایه به ازای هریک از عرض های مختلف کانال بالادست، محاسبه شد. نتایج نشان داد که ضریب دبی در نسبت های بازشدگی بین ۱۰ تا ۳۰ درصد، ثابت بوده و مقدار آن ۶/۰ به دست آمد ولی با افزایش نسبت بازشدگی عرضی از ۳۰ تا ۱۰۰ درصد، ضریب دبی افزایش یافته و مقدار نهایی آن در باز شدگی ۱۰۰ درصد معادل ۶۵/۰ به دست آمد. درنهایت یک رابطه تجربی برای تصحیح ضریب دبی بر اساس نسبت بازشدگی عرضی پیشنهاد شد.

انسیس فلوئنت, تصحیح ضریب دبی, سرریز تناسبی جذری, نسبت بازشدگی عرضی