غزاله وفائی - گروه خاکشناسی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
حسین بابازاده - گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
شهرام اشرفی - استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
ابراهیم پذیرا - گروه علوم خاک، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

آبیاری زیر سطحی سفالی به دلیل کاهش تبخیر از سطح خاک و استفاده موثر از آب در مناطق خشک و نیمه خشکی مانند ایران موردتوجه قرارگرفته است. با توجه به ابعاد مبهم در ویژگی های این روش در استفاده از آب شور در خاک های مختلف، تحقیقی دوساله به منظور بررسی اثر دو کیفیت آب با شوری ۸۷/۰ و ۷۸/۳ دسی زیمنس بر متر بر تراوش لوله های سفالی به ترتیب در شرایط آزمایشگاهی و صحرایی تحت سه نوع بافت خاک رسی لومی، لومی شنی و لومی در فشار هیدرو استاتیک دو متر به اجرا درآمد. نتایج آزمایشگاهی اندازه گیری تراوش منتج به ارائه یک مدل چند متغیره برای پیش بینی تراوش نهایی سفال در طولانی مدت شد. همچنین شوری آب باعث تغییر معنی دار پارامترهای معادله به دست آمده شد که ازاین رو اثر شوری بر کاهش آبدهی سفال ها نیز اثبات گردید. نتایج صحرایی تراوش سفال ها به طور معنی داری تحت تاثیر دو کیفیت آب قرار گرفت. نکته قابل توجه در این تحقیق کاهش معنی دار میزان تراوش اولیه با افزایش شوری آب آبیاری می باشد. از طرفی یک رابطه ریاضی رگرسیونی با همبستگی بالا بین تراوش اولیه و نهایی سفال در هر دو کیفیت آب در شرایط صحرایی برای حجم کل آب عبوری به دست آمد. همچنین روند کاهش تراوش طی گذشت زمان در سفال های با آبدهی های متفاوت یکسان و از مدل رگرسیونی با ضریب تعیین بالا در هر دو شرایط آزمایشگاهی و صحرایی پیروی می-کنند. مطالعه مقادیر تراوش در طی زمان در شرایط آزمایشگاهی و صحرایی حساسیت این قطعات سفالی حتی در استفاده از آب با شوری کم نشان داد که میزان تراوش سفال ها در درازمدت کاهش قابل توجهی خواهند داشت که با توجه به شوری آب و آبیاری و نوع خاک باید جایگزین گردند.

آبیاری زیرسطحی, آب شور, کارائی سفال, پیش بینی مدل