مقایسه شاخص های بهره وری آب محصولات عمده زراعی در دشت اردبیل

در ایران نزدیک به ۷۰ درصد محصولات کشاورزی از طریق کشت آبی به-دست می آید و سهم کشت آبی از سال ۱۳۳۹ تا به امروز در حال افزایش می باشد. با توجه به روند رو به رشدی که در جمعیت جهان مشاهده می شود و به منظور تامین نیاز آبی سایر بخش ها، بایستی با بهبود بهره وری آب سهم آب بخش کشاورزی تعدیل گردد. در ایران متوسط بهره وری نسبت به کشورهای پیشرفته دنیا از رقم پایینی برخوردار است. در دشت اردبیل نیز با توجه به کاهش منابع آب زیرزمینی و کاهش نزولات جوی نسبت به ۳۰ سال گذشته، ضرورت ایجاب می کند تا با بالا بردن بهره وری و کاهش مصرف آب مدیریت مناسبی اتخاذ شود. هدف پژوهش حاضر مقایسه شاخص های بهره وری مصرف آب برای محصولات عمده زراعی در دشت اردبیل است. در این مطالعه ابتدا حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران و رابطه بارتلت و همکاران مشخص شد، اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. ابتدا ۵۰ پرسشنامه بین افراد متخصص در بخش کشاورزی پخش شد. پس از اطمینان از روایی و پایایی پرسشنامه تعداد ۱۰۴۶ پرسشنامه در بین کشاورزان دشت اردبیل توزیع شد. نتایج بهره وری آب (شاخص CPD) نشان داد که محصول سیب زمینی دارای بیشترین بهره وری به میزان ۹۵/۲ کیلوگرم بر مترمکعب و محصول کلزا دارای کمترین بهره وری به-میزان ۶۷/۰ کیلوگرم بر مترمکعب می باشد. همچنین، سیب زمینی (۶۰۹۳ تومان) و جو (۵۰۵ تومان) به ترتیب بیشترین و کمترین سود خالص به ازای هر متر مکعب آب آبیاری را دارا می باشند. با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود که محصولات استراتژیک مانند گندم و کلزا کشت شوند تا مقدار واردات آن ها کاهش یابد و تمهیدات صادرات محصولاتی نظیر سیب زمینی فراهم تسهیل شود.

Keywords:

بهره وری آب , آب مجازی , سود خالص