افشین طالب العلم - دانش آموخته دکتری مهندسی آب و سازه های آبی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سعیدرضا خداشناس - استاد گروه مهندسی آب،دانشگاه فردوسی مشهد- مشهد،ایران
علی اختر پور - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

تاثیر فرایند تر و خشک شدن متوالی بر پارامترهای مکانیکی خاک از جمله مسائل مهمی است که باید در انتخاب منبع قرضه خاک ریزدانه مورد توجه قرار گیرد و در بسیاری از سازه ها از جمله هسته سدهای خاکی، خاک بستر کانال های آبیاری و زیرسازی جاده ها از اهمیت بالائی برخوردار است. در این تحقیق تاثیرات تر و خشک شدن متوالی خاک رس بر مشخصه های فیزیکی و مکانیکی خاک مورد مطالعه آزمایشگاهی قرار گرفت. آزمایش های برش تک محوری، برش سه محوری، برش مستقیم، پتانسیل تورم، هدایت هیدرولیکی و آزمایش صفحات فشاری بر روی نمونه خاک رس و طی شش مرحله تر و خشک شدن متوالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که چرخه های تر و خشک شدن متوالی باعث بوجود آمدن تغییرات عمده ای در مشخصه های فیزیکی و مکانیکی خاک ها می شود بگونه ای که پس از شش چرخه تر و خشک شدن، مقاومت فشاری نمونه ها ۳۲ درصد کاهش یافت. نتایج آزمایشات برش مستقیم و سه محوری نیز نشان دادند که اعمال ۶ چرخه تر و خشک شدن باعث می شود چسبندگی خاک حدود ۴۰ درصد کاهش پیدا کند اما تاثیر زیادی بر زاویه اصطکاک داخلی خاک ندارد. آزمایش هدایت هیدرولیکی نشان داد که نفوذپذیری خاک نیز پس از تر و خشک شدن حدود ۹/۱ برابر افزایش می یابد. با انجام آزمایش صفحات فشاری که بیانگر رابطه میان درصد رطوبت و مکش در خاک های غیر اشباع است مشخص شد که با افزایش تعداد چرخه، منحنی مشخصه آب – خاک به سمت پایین تغییرمکان پیدا می کند و قابلیت نگهداشت آب توسط خاک کاهش می یابد.

برش مستقیم, پتانسیل تورم, چرخه تر و خشک شدن, مقاومت سه محوری, منحنی مشخصه آب- خاک