هستی کاظم عطار - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی ،دانشگاه تهران
حمیده نوری - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران
حامد ابراهیمیان - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

افزایش بهره وری آب یکی از سازوکارهای مدیریت مصرف آب است و ابزارهای اقتصادی مانند قیمت گذاری آب از جمله فرآیندهایی هستند که منجر به کاهش مصرف و افزایش بهره وری آب خواهند شد. در این پژوهش به بررسی تاثیر قیمت گذاری آب در افزایش بهره وری محصولات کشاورزی در شبکه آبیاری دشت قزوین با کمک سیستم های نوین آبیاری پرداخته شده است. بدین منظور با استفاده از اطلاعات موجود شامل هزینه های احداث شبکه، هزینه های جاری و سایر هزینه ها قیمت تمام شده هر متر مکعب آب در شبکه آبیاری دشت قزوین بر اساس روش اقتصاد مهندسی برای سال ۱۳۹۸، ۸۲۹۵ ریال برآورد شد. سپس با توجه به الگوی کشت حاکم بر شبکه، حجم آب مورد نیاز محصولات و هزینه و درآمد مرتبط با آنها، بهره وری اقتصادی هر یک از محصولات موجود در شبکه در چهار سناریوی مختلف بررسی شد. نتایج نشان داد قیمت فروش آب در شبکه آبیاری در سال پایه مطالعه بسیار پایین تر از قیمت تمام شده آن است، همچنین قیمت گذاری آب در شبکه آبیاری، به دلیل بالابردن هزینه های کشاورزان، منجر به تشویق کشاورزان به اجرای سیستم های نوین آبیاری و به تبع آن منجر به کاهش مصرف (به شرط عدم افزایش سطح کشت) و افزایش بهره وری آب در شبکه آبیاری دشت قزوین می گردد. درصورتی که کشاورزان نسبت به اجرای سیستم های نوین آبیاری در مزارع خود اقدام نمایند بهره وری اقتصادی در شبکه افزایش می یابد و دولت می تواند آب را به قیمت تمام شده به کشاورزان بفروشد.

سیستم های نوین آبیاری, شبکه آبیاری, فروش آب, قیمت گذاری آب