مهرناز یحیی زاده - کارشناس ارشد، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
ام البنین بذرافشان - گروه مهندسی منابع طبیعی- دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
یحیی اسماعیلپور - گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس ،ایران

در این مطالعه، تغییرات مکانی و زمانی اجزاء ردپای اکولوژیکی آب محصول گوجه فرنگی فاریاب و میزان ارزش اقتصادی آب مجازی طی دوره آماری ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ در استان های تولید کننده برآورد شده است. نتایج نشان داد متوسط ردپای اکولوژیکی آب در محصول مذکور ۲/۳۲۷ متر مکعب در هر تن است که به ترتیب سهم آب سبز، آبی و خاکستری ۶/۴، ۵/۸۳ و ۹/۱۱ درصد است که به ترتیب استان بوشهر (۸/۸۶ مترمکعب بر تن) و استان قم (۶/۷۷۱ مترمکعب بر تن) دارای کمترین و بیشترین ردپای آب در ایران هستند. بالاترین سهم آب سبز مربوطه به استان های بوشهر، جنوب کرمان، مازندران و هرمزگان و بیشترین سهم آب آبی مربوط به استان های لرستان، کهگیلویه و بویر احمد و خراسان رضوی است. متوسط ارزش اقتصادی آب مجازی گوجه فرنگی در ایران ۷۸/۰ دلار در هر مترمکعب است که به ترتیب بالاترین (۶۸/۱دلار برمترمکعب) و پائین ترین (۲۹/۰ دلار برمترمکعب) مربوط به بوشهر و کهکیلویه و بویراحمد است. متوسط سالانه حجم آب مجازی تولید گوجه فرنگی ۹/۳۹۲۵ میلیون متر مکعب است.سهم استان های قم، گیلان و خراسان جنوبی در صادرات آب مجازی بالاترین است. نهایتا نتایج این تحقیق مشخص کرد که با توجه به محدودیت آب و خاک در ایران، شاخص ردپای اکولوژیکی، میزان حجم آب مجازی و آگاهی از تجارت آب مجازی اطلاعات مفیدی را برای اولویت بندی کشت گوجه در مناطق مستعد ارائه می نماید و در نهایت پیشنهاد می شود که دیدگاه حاضر جهت تخصیص منابع آب کشاورزی و سیاستگذاری توقف و یا توسعه کشت در مقیاس استانی و ملی وارد گردد.

آب مجازی, ردپای آب, ارزش اقتصادی آب, گوجه فرنگی فاریاب