خلیل قربانی - استادیار، بخش مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مهدی ذاکری نیا - دانشیار، بخش مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابوطالب هزارجریبی - دانشیار، بخش مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آنها می شود و این تغییرات می تواند نیاز آبی گیاهان را تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس تحقیقی صورت گرفت تا اثر تغییر اقلیم بر نیاز آبی گیاه سویا در منطقه گرگان بررسی شود. از مدل LARS-WG برای تولید داده های هواشناسی بارش و دما در دوره سی ساله آتی (۱۳۹۲ الی ۱۴۲۱) تحت سناریوهای مختلف انتشار گاز های گلخانه ای استفاده و سپس این داده ها و همچنین داده های دوره پایه مشاهداتی (۱۳۹۱-۱۳۶۴) وارد مدل آب و هوا - محصول SSM شدند. با تعریف هشت سناریوی مختلف تاریخ کاشت با تاخیر های زمانی ده روزه از اول خرداد ماه تا دهم مرداد ماه، تبخیر از سطح خاک، تعرق از گیاه و نیاز آبی سویا برای دو کشت آبی و دیم شبیه سازی شدند. آزمون مقایسه میانگین ها افزایش معنی داری را در بیشتر ماه های سال برای میانگین بیشینه و کمینه دماهای روزانه و در چند ماه سال برای میانگین بارش ماهانه تایید می کنند. نتایج مدل آب و هوا و محصول نیز حاکی از آن است که در دوره آتی تبخیر از سطح خاک اندکی کاهش ولی تعرق از سطح گیاه اندکی افزایش می یابد، این افزایش برای کشت دیم مشهودتر، تا حدود ۱۵ درصد می باشد. تبخیرتعرق در دوره آتی برای کشت آبی تغییر محسوسی نخواهد داشت ولی در کشت دیم تا حدود ۱۰ درصد افزایش را نشان می دهد. در مجموع با توجه به رایج نبودن کشت دیم سویا در منطقه گرگان می توان اظهار داشت که تغییر اقلیم تاثیر قابل ملاحظه ای بر نیاز آبی سویا نخواهد داشت.

تغییر اقلیم, تبخیرتعرق, سویا, گرگان, نیاز آبی