(مقاله علمی پژوهشی) مقایسه مشخصات ایزوتوپ های پایدار بارش سیل آسا فروردین ۱۳۹۸ در جنوب غرب کشور با خط آب جوی دیگر مناطق ایران و کشورهای مجاور

بارش سیل آسا فروردین ۱۳۹۸ با میانگین ۲۳۰ میلی متر -معادل ۴۶ درصد بارش سالانه جنوب غرب ایران- در مدت ۴ روز، باعث سرریز شدن سدهای بزرگ رودخانه های دز و کرخه و خسارات جانی و مالی فراوان گردید. به منظور تعیین مشخصات ایزوتوپ های پایدار ۲H و ۱۸O این رخداد فرین هیدرومتئدرولوژی، ۴۳ نمونه آب باران در مساحت حدود ۴۱۰۰۰ کیلومتر مربع در جنوب غرب ایران از ارتفاع متغیر نزدیک صفر تا ۲۸۱۴ متر نسبت به سطح دریا جمع آوری گردید. تغییرات مقادیر ایزوتوپی δ۱۸O از ۷۱/۴ تا ۷۶/۴- و δ۲H از ۰۶/۲۶- تا ۲/۲۹ می باشد. خط آب جوی منطقه در طی سیلاب مذکور تهیه و با خط آب جوی جهانی، مدیترانه و سایر نقاط ایران و همچنین کشورهای مجاور مورد مقایسه قرار گرفت. با توجه به معادله خط آب جوی (δ۲H = ۶.۵۹۹۶ δ ۱۸O + ۷.۵۶۱) و دوتریوم مازاد (بین ۲۶/۹- تا ۵۵/۱۵ با میانگین ۸۵/۷) نتیجه گیری می شود که منشا بارش­های منطقه در بازه زمانی مذکور از ادغام توده های جوی دریای مدیترانه و دریای سرخ بوده است. از جنوب و جنوب غربی منطقه به سمت ارتفاعات بالاتر (شمال و شمال شرقی) مقادیر دوتریوم مازاد افزایش می یابد که این امر بیانگر تهی تر شدن ترکیب ایزوتوپی به سمت ارتفاعات منطقه می باشد.

Keywords:

ایزوتوپ , رخداد فرین , ایران , خط آب جوی , دوتریوم مازاد