اسماعیل حاتمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمود رائینی سرجاز - دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ویدا چالوی - استادیار، گروه باغبانی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

در شرایط دمایی و رطوبتی بالا در زیر تونل های پلاستیکی برای پیش رس کردن خیار امکان گسترش سریع بیماری های قارچی فراهم می شود، لذا خیارکاران به ­ناچار اقدام به سمپاشی پیاپی می کنند. بهره­گیری از تهویه طبیعی در تونل های پلاستیکی مشبک می تواند شیوع بیماری های قارچی را کاهش دهد.  هدف این پژوهش بررسی روابط گرمایی و رطوبتی خرداقلیم­های کشت خیار سبز و بهره­گیری از آن برای کاهش نم نسبی، تامین دمای بایسته و افزایش تولید خیار است. برای این منظور از سه خرداقلیم (۱) تونل پلاستیکی بسته (MC)، (۲) تونل پلاستیکی مشبک (MP۱۰)، با ۱۰۰ سوراخ (به قطر ۱۰ میلی متر)، و (۳) تونل پلاستیکی مشبک (MP۱۵) با ۱۰۰ سوراخ (به­ قطر ۱۵ میلی متر) در هر مترمربع، به عنوان تیمارهای آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار استفاده شد. کشت خیار در اسفند در تونل هایی به پهنای ۳/۳ متر، ارتفاع ۷/۱ متر، و طول ۶ متر، در شهرستان محمودآباد، انجام شد. یافته­ها نشان داد که دماهای میانگین و بیشینه در تونل های پلاستیکی همیشه بیشتر، و به طور معنی داری متفاوت از دمای هوای آزاد بودند. جمع درجه- روز گرمایی در تیمار MC بیشتر از دو تیمار دیگر بود. برای میانگین و کمینه  نم نسبی روزانه تفاوتی بین خرداقلیم های مشبک (MP۱۰ و MP۱۵) و هوای آزاد دیده نشد و همواره نم نسبی تیمار MC به طور معنی داری بیشتر از تیمارهای مشبک و هوای آزاد بود. محصول برداشت شده در تیمار MC به ترتیب ۱۲% و ۲۰% بیشتر از  خیار تولیدی در تونل های MP۱۰ و MP۱۵ بود. نتیجه­گیری می شود که با افت نم نسبی در تونل­های  مشبک، نسبت به پلاستیک بسته،  امکان شیوع بیماری­های قارچی کاهش می­یابد. در میان خرداقلیم­های مشبک، تونل MP۱۰ هم در تعدیل نم نسبی نقش داشت و هم در مقایسه با تونل بسته افت تولید کمتری داشت.

تونل پلاستیکی مشبک, خرداقلیم, خیار, مازندران, نم نسبی