سمیه صدر - گروه آموزشی کشاورزی دانشگاه پیام نور استان کرمان
محسن اسلامی - اداره تحقیقات هواشناسی کشاورزی. رفسنجان

در دهه های اخیر، نوسانات اقلیمی در طی فصل رشد درخت پسته، کاهش مشهودی در عملکرد کمی و کیفی این گیاه راهبردی در مناطق عمده تولید آن در ایران ایجاد کرده است. تحقیق حاضر با هدف مشخص کردن مهمترین عوامل اقلیمی موثر بر عملکرد پسته با استفاده از مدل درخت تصمیم (C&R tree) انجام شد. مدل با استفاده از عوامل اقلیمی ایستگاه رفسنجان شامل سرعت باد، تعداد روزهای یخبندان، مجموع بارندگی، مجموع تبخیر، میانگین رطوبت هوا، جمع ساعات آفتابی، متوسط دما، میانگین کمینه دما و میانگین بیشینه دما (به عنوان متغیرهای ورودی) و عملکرد پسته (به عنوان متغیر هدف) طی سال های ۱۳۹۸-۱۳۸۰ اجرا شد. به منظور ارزیابی مدل، شاخص های آماری ضریب تبیین، جذر میانگین مربعات خطا، جذر میانگین مربعات خطای نسبی و اریبی استفاده شدند. درخت تصمیم برای میانگین ۶ ماه پیش از برداشت و ۶ ماه پس از برداشت (با تاثیر بر محصول سال بعد) به صورت جداگانه اجرا گردید و ضریب تبیین (R۲) به ترتیب ۸۸/۰ و ۸۶/۰ بدست آمد که نشانگر مهارت قابل قبول رهیافت در تخمین عملکرد پسته می باشد. آمارهRMSE برای ۶ ماه پیش و پس از برداشت محصول به ترتیب ۵۲۱ و ۵۵۸ (Kg ha-۱) تعیین شد. بر اساس نتایج حاصل از کاربرد درخت تصمیم، از میان متغیر های مستقل مورد استفاده در مدلسازی در نیمه اول سال مهمترین متغیرهای اقلیمی به ترتیب رطوبت نسبی و تعداد ساعات آفتابی و در نیمه دوم سال به ترتیب سرعت وزش باد، دمای کمینه، میزان بارندگی و رطوبت نسبی هستند.

رفسنجان, پسته, مدل سازی, نوسانات اقلیمی, درخت تصمیم