ارزیابی اثر برخی عوامل فیزیوگرافیک بر مدل های رویشی گونه ممرز (.Carpinus betulus L) در جنگل ارسباران

هدف پژوهش حاضر بررسی تغییرات مدل های رگرسیونی رویشی گونه ممرز (.Carpinus betulus L) به عنوان فراوان ترین گونه در جنگل ارسباران در ارتفاع و جهت های مختلف دامنه بود. نمونه برداری انتخابی در دامنه ارتفاعی ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ متر با آماربرداری در قطعه نمونه های یک هکتاری شامل قطر برابر سینه، ارتفاع کل و قطر تاج انجام شد. سپس با محاسبات رگرسیون غیرخطی، بهترین مدل ها برای بررسی ارتباط بین قطر (متغیر مستقل) و ارتفاع، سطح مقطع و مساحت تاج (متغیرهای وابسته) در هر ارتفاع و جهت دامنه بر اساس حداکثر ضریب همبستگی، ضریب تعیین، حداقل خطای استاندارد و ضریب آکائیک برازش شدند. همچنین آزمون همبستگی پیرسون به منظور بررسی رابطه بین متغیرهای وابسته و مستقل و آنالیز واریانس با استفاده از آزمون توکی برای بررسی معنی داری روابط بین متغیرهای مورد مطالعه و عوامل محیطی انجام شد. نتایج نشان داد همبستگی مثبت و معنی داری بین قطر برابر سینه با ارتفاع و سطح مقطع درختان و همبستگی منفی معنی داری بین قطر برابر سینه و مساحت تاج درختان وجود داشت که شدت این همبستگی بین قطر برابر سینه و سطح مقطع بسیار قوی بود (۰/۹۹۴=r). ارتفاع و مساحت تاج درختان در جهت های مختلف دامنه و ارتفاع های مختلف، اختلاف معنی داری نشان دادند، اما قطر برابر سینه و سطح مقطع درختان نسبت به تغییرات ارتفاع و جهت دامنه تفاوت معنی داری نداشتند. مدل های نمایی به علاوه خطی، منطقی، Heat capacity، سینوسی، نمایی ۳، گاوسی، لگاریتم طبیعی و درجه دوم معکوس مهم ترین مدل ها بودند. گونه ممرز در جهت ها و ارتفاع های مختلف از مدل های رویشی متفاوتی پیروی می کرد و تنها در جهت شمال شرقی، مدل رویشی یکسانی بر حسب قطر-سطح مقطع (مدل گویا) در سه ارتفاع مورد بررسی نشان داده شد. مدل های رگرسیونی غیرخطی برای نشان دادن رابطه قطر با مشخصه های سطح مقطع و تاج نسبت به ارتفاع درخت، بهتر عمل کردند. پیشنهاد می شود مطالعات مدل سازی برای سایر گونه ها و عوامل محیطی تکرار شود تا با کسب نتایج تکمیلی، امکان ارائه دستورالعمل های مدیریتی دقیق فراهم شود.

Keywords:

Altitude , Aspect , Crown coverage , Modeling , ارتفاع از سطح دریا , جهت دامنه , تاج پوشش , مدل سازی