مجید قورچی بیگی - Assistant Professor, Faculty of Law and Politics, Kharazmi University

جرایم یقه­سفیدها، صرف­نظر از مناقشات نظری پیرامون مفهوم آن، برای نظریه های جرم شناسی، چالشی نظری به همراه داشته است. جرم­شناسی مبتنی بر نظریه­های ساختار اجتماعی قادر به تبیین این گونه از جرایم نبودند؛ زیرا علت اصلی جرم را در عوامل مرتبط با ساختارهای اجتماعی جستجو می­کردند؛ در حالی که در این گونه از جرایم، مجرمان افرادی کاملا بهنجار، تحصیل کرده و همنوا با هنجارهای اجتماعی به نظر می­رسیدند. هرچند ساترلند تلاش نمود تا در قالب نظریه عمومی جرم، تمام انواع جرایم را تحلیل نماید اما هنوز این پرسش وجود دارد که آیا جرایم یقه­سفیدها مستلزم نظریه اختصاصی است یا با نظریه­های موجود می­توان این جرایم را تحلیل نمود. این مقاله، از رهگذر روش تحلیل محتوای کیفی به دنبال بررسی زمینه­ها و انگیزه­های این گونه از جرایم است. مورد مطالعه در این مقاله شامل نوزده پرونده­ای است که در رابطه با ارتکاب این جرایم در دادگاه­های شهر تهران تشکیل شده است. براساس این مطالعه عوامل مختلفی ازجمله فرصت، دسترسی به آماج، نیاز، فشار، عذرها و توجیهات عقلانی، اعتماد، خرده فرهنگ­های شغلی و احتمال ضعیف کشف جرایم ازجمله عوامل موثر در ارتکاب این گونه از جرایم هستند. یافته­ها نشان داد جرایم یقه سفیدها جرم مردانه­ای است که توسط افراد بدون سابقه مجرمانه و در دوران میان­سالی ارتکاب می­یابد؛ به عبارت دیگر جرم مردان میان­سال بدون سابقه. وجود فرصت در ساختارهای سازمانی و شغلی، خرده فرهنگ های شغلی و دسترسی آسان به آماج در سطح سازمانی، وجود عذرها و توجیهات عقلانی در سطح فردی، در کنار وجود فشار در محیط اجتماعی و احتمال ضعیف کشف جرایم در سطح کلان از زمینه­ها و انگیزه­های ارتکاب چنین جرایمی است.

White collar crime, Opprtunity, Trust, Accesse to resources, Rationalization, Strain., جرایم یقه سفیدها, فرصت, اعتماد, دسترسی به منابع, توجیهات عقلانی, فشار.