زینب سادات ابطحی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

در میان کتب تاریخی که در دوره مغول نوشته شده، تاریخ جهانگشای جوینی و جامع التواریخ رشیدی به دلایل گوناگون سرآمد سایر کتاب هایند و در نوع خود مآخذی متفاوت و ممتاز تلقی می شوند. از طرف دیگر، حدود پانصد سال پس از حمله مغولان و تاخت و تاز آنها در مناطق وسیعی از آسیا، در اروپای قرن نوزدهم میلادی که شرق شناسی با رویکرد متن محور در محافل فرهنگی آن رواج یافته بود، این دو کتاب مورد اقبال برخی شرق شناسان فرانسوی قرار گرفت که آنها از یک سو، خاطره ارتباط پادشاهان خود را با امرای مغول در جریان جنگ های صلیبی از یاد نبرده بودند و از دیگر سو، روایت تاریخ نویسان ایرانی از کیفیت کشورگشایی و افعال مغولان برایشان جالب توجه بود. بنابراین، بر اساس نسخه های خطی پر شماری که اغلب در کتابخانه سلطنتی/ ملی پاریس در اختیارشان بود، دست به تتبعات گسترده ای درباره محتوای دو کتاب یاد شده و احوال نویسندگان آن زدند و حاصل تحقیقات خود را به همراه بخش هایی از این دو کتاب و ترجمه فرانسوی آن به طبع رسانیدند. سعی نوشتار حاضر، مصروف بر این است که پژوهش های منتشر شده آنان را در این زمینه معرفی کرده و به نقد و تحلیل آن بپردازد.

دوره مغول, تاریخ جهانگشا, جامع التواریخ, شرق شناسی, شرق شناسان فرانسوی, ایران شناسی