علی مصلحی مصلح آبادی - دانشجوی دکتری فرهنگ و زبان های باستانی، دانشگاه تهران
زهره زرشناس - استاد فرهنگ و زبان های باستانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

تلاش های زبان شناسان برای ریشه یابی واژه های زبان های ایرانی پیشینه ای طولانی در ایران و کشورهای دیگر، به ویژه کشورهای اروپایی، دارد و پیش رفت های اخیر در باب مطالعات تاریخی و تطبیقی زبان نیز به دقت بیش تر در این زمینه و پیش نهادن نظرهای تازه در کنار بازنگری نظرهای پیشینیان منجر شده است. در این پژوهش، سعی شده که با بهره گیری از روش های مطالعات تطبیقی زبان های هندواروپایی و تلفیق آنها با دانسته های موجود از زبان های ایرانی، بخشی از واژه های گنجینه زبان های ایرانی بررسی و با نیای هندواروپایی آغازین آنها مرتبط شود. برای این منظور، با روش تطبیقی و «معنا-تباره شناختی»، نخست تلاش می شود که ریشه ای مادر در هندواروپایی آغازین بازسازی و سپس با بهره گیری از سوابق شناخته شده از موارد گسترندافزایی به ریشه مادر و بررسی سوابق این ریشه های گسترنددار در ایرانی، برای برخی از واژه هایی که تا کنون ریشه ای برای آنها داده نشده، نیایی درخور معرفی شود و برای برخی دیگر نیز ریشه هایی جای گزین پیش نهاد گردد. در اینجا به بررسی ریشه مادر *sel- و بازتاب های آن در برخی از زبان های ایرانی پرداخته می شود و در این میان هم تبارهای آنها در زبان های دیگر هندواروپایی نیز به صورت ضمنی معرفی می شوند.

ریشه شناسی, زبان های ایرانی, زبان های هندوایرانی, زبان شناسی هندواروپایی, تباره شناسی, گسترندافزایی, ریشه مادر