حسین نهتانی - کارشناس ارشد اصلاح نباتات، گروه اصلاح نباتات و بیوتکولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل، زابل، ایران
نفیسه مهدی نژاد - استادیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل، زابل، ایران

به منظور مطالعه اثر تنش شوری بر روی برخی خصوصیات بیوشیمیایی و مورفوفیزیولوژیک ارقام مختلف گندم در مرحله گیاهچه­ای، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقات دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال ۱۳۹۵ اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنش شوری در چهار سطح شاهد و ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی­مولار کلریدسدیم و ۱۱ رقم مختلف گندم نان و یک رقم گندم دوروم بودند. ارقام از نظر تمامی صفات بجز هدایت روزنه­ای دارای اختلاف معنی­دار در سطح یک درصد بودند. همبستگی مثبت و معنی­داری بین درصد جوانه­زنی و سرعت جوانه­زنی و همبستگی منفی و معنی­داری بین فعالیت کاتالاز و مقدار کربوهیدرات در شرایط تنش شوری مشاهده شد. تجزیه به عامل­ها بر اساس تجزیه به مولفه های اصلی و چرخش وریماکس در شرایط بدون تنش شوری و در شرایط تنش شوری (متوسط تنش­ها) هرکدام پنج عامل به­ترتیب ۱۳/۸۷  و ۱۱/۸۳ درصد از تغییرات را تبیین کردند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب عامل نشانگر اهمیت مولفه تحمل به تنش شامل مقدار پرولین، فعالیت آنزیم­های آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون پراکسیداز، طول و تعداد ریشه­چه در گزینش ارقام مطلوب برای شرایط تنش شوری بود. ارقام مورد نظر با استفاده از تجزیه خوشه­ای به­روش وارد در هر دو شرایط عدم تنش و تنش شوری، دو گروه را تشکیل دادند. با توجه به نتایج، می­توان از تلاقی ارقام گروه اول با گروه دوم به­علت حداکثر اختلاف، جهت ایجاد تنوع ژنتیکی استفاده نمود.

آنزیم های آنتی اکسیدانت, پتاسیم برگ, پرولین, هدایت روزنه ای