هنرنمایی خاقانی در استعاره مصرحه مطلقه

در این مقاله پس از بررسی مختصری در مورد پیشینه­ی استعاره و تحلیل استعاره­ی مصرحه­ی مطلقه، به هنر نمایی خاقانی در این زمینه اشاره شده است. خاقانی در موارد متعددی در استعاره­ی مصرحه­ی مطلقه، به جای این­که برای مشبه و مشبه به ملایماتی بیاورد، ملایمی را آورده که ایهام دارد. یکی از معانی ایهامی آن از ملایمات مشبه و معنی دیگر از ملایمات مشبه به است. به نظر می­رسد این شگرد که ظاهرا در هیچ­کدام از کتب بیانی به آن اشاره­ای نشده است، آگاهانه مد نظر خاقانی بوده است. گاهی اوقات خاقانی این تردید و کشمکش را که با کمک ملایمات مشبه و مشبه به صورت می گیرد، با کلمه ای که ایهام دارد، محقق می سازد. در برخی موارد، ملایمات به صورت ترکیب وصفی یا اضافی است که بخشی از ترکیب از ملایمات مشبه و بخشی دیگر آن از ملایمات مشبه به است. گاهی نیز کلمه ای که از ملایمات به حساب می آید، بدون اینکه ایهامی داشته باشد با دو سوی استعاره در ارتباط است. کلماتی که می توانند چنین نقش­هایی را ایقا کنند، یقینا محدودند. خاقانی در این زمینه از اصطلاحات نجومی و سپس از عناصر داستان­های اسطوره ای و تاریخی بیشترین بهره را برده است.

Keywords:

خاقانی , استعاره , استعاره مصرحه مطلقه , ملایمات , مشبه , مشبه به