تقدیم فعل و اغراض بلاغی آن در داستان «رستم و اسفندیار»

هدف مقاله حاضر این است که نقش «تقدیم فعل» را در پروراندن زبان حماسی در داستان «رستم و اسفندیار» نشان دهد. «تقدیم فعل» از مولفه های علم معانی است که به نقش بلاغی آن در متون ادب فارسی، توجه چندانی نشده است. این پژوهش به شیوه کتابخانه ای و بر مبنای نظریه «نظم» عبدالقاهر جرجانی انجام شده است. به منظور دستیابی به مقصود، تمام افعال مقدم شده بر سایر اجزای جمله در داستان «رستم و اسفندیار» و بسامد آماری آن ها، با توجه به وجوه افعال و اغراض بلاغی و لحن جملات هر یک مشخص شده است. بررسی های آماری نویسندگان مقاله، بیانگر این است که تقدیم فعل در کنار ضرورت وزن، با هدف برجسته سازی زبان و لحن حماسی داستان انجام می گیرد و دلایلی چون تاکید بر فعل در زبان حماسه و مقدم شدن پیاپی افعال در چند مصراع یا بیت و اختصاص حدود نیمی از افعال مقدم شده به مضامین حماسی چون مفاخره و هشدار و تهدید و توبیخ و ملامت و وعده های پهلوانان، می تواند موید این باشد که تقدیم فعل در حماسی تر شدن زبان داستان موثر بوده و فردوسی این شیوه بلاغی را به همین منظور به کار برده است.

Keywords:

شاهنامه , داستان «رستم و اسفندیار» , علم معانی , تقدیم فعل , اغراض بلاغی