سبک زندگی شهری و مشارکت اجتماعی شهروندان سالمند اهوازی؛ یک پیمایش منطقه ای

کاهش مشارکت جامعه محلی خوزستان و ایرانیان در برنامههای اجتماعی و سیاسی منطقه بین سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ مشاهده شده است. این مساله زمینه انجام بررسیهایی را در خصوص دلایل کاهش مشارکت اجتماعی فراهم نموده است. در این میان، افت شدید فعالیتهای اجتماعی سالمندان ناشی از نابرابری فضای اجتماعی همراه با رشد جمعیت این گروه اجتماعی چشمگیرتر به نظر میرسد. این بررسی به روش پس رویدادی مطالعه عوامل مهم مشارکت اجتماعی سالمندان میپردازد. نظریات و دیدگاههای مشارکت؛ سرمایه و اعتماد اجتماعی، نابرابری و عوامل موثر بر آنها مطالعه گردید که در مجموع شش دسته عوامل اثرگذار انتخاب شدند. جامعه آماری شامل سالمندان بالای ۶۰ سال سن ساکن شهر اهواز است. به روش نمونهگیری خوشهای دو منطقه ۳ و ۸ از مناطق هشتگانه شهرداری اهواز انتخاب و ۱۶۳ سالمند از این مناطق به روش کاملا تصادفی آزمون شدند. یافتههای بررسی نشان داد از میان دسته عوامل اثرگذار، متغیرهای اعتماد و تعلق اجتماعی بالاترین ضریب اثر و همبستگی را با متغیر مشارکت داشته است. اثرگذارترین متغیرهای بعدی به ترتیب تاثیر بر متغیر وابسته شامل احساس مالکیت بر محیط شهری و نابرابری فضای اجتماعی، جنسیت، پایگاه اقتصادی اجتماعی، عضویت در نهادهای مردمی، مدت زمان اقامت در شهر بر حسب سال، رضایت از خدمات شهری، وضعیت تاهل، اشتغال، سلامت و بهداشت، آموزش و سواد و تقدیرگرایی بودند. نکته جالب، منفی بودن نقش متغیر گرایش به مذهب همراه با متغیر تقدیرگرایی بود. در پایان راهکارهایی از جمله تقویت و تخصصی نمودن برنامههای مشارکتی ویژه سالمندان و زنان، توسعه شبکههای اجتماعی و پیوندهای جماعتی با تقویت حس اعتماد و برابری اجتماعی ارائه و بیان شده است که بر فضای قومیتی و گروههای خاص مثل سالمندان و زنان در برنامهریزیهای شهری و منطقهای، توسعه مشارکتهای مدنی، توسعه سرمایه اجتماعی و کاهش نابرابری در فضای اجتماعی تاکید گردد.

Keywords:

اعتماد و نابرابری اجتماعی , سالمندان اهوازی , عوامل و موانع , مشارکت اجتماعی , رگرسیون لوجستیک