احمد یارمحمدیان - استادیار گروه روان شناسی دانشگاه اصفهان
حیدر شرفی راد - دانش آموخته ی گروه روا ن شناسی دانشگاه اصفهان

طی دهه ی گذشته، تعداد زیادی از متخصصان روان شناسی تربیتی، بر اهمیت رشد مهارت های هیجانی و اجتماعی کودک، در طول تحصیلات آموزشگاهی تاکید داشته اند و این به علت اثرپذیری مهارت های سازگاری اجتماعی از قابلیت های هیجانی فرد است که می تواند درجریان رشد خود را نشان دهد. بنابراین، با توجه به اهمیت هوش هیجانی در تغییر استرس و سازگاری رفتارها، این مطالعه به منظور بررسی میزان رابطه ی بین هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر نوجوان انجام شده است. جامعه ی آماری این پژوهش کلیه ی دانش آموزان پسر مقطع راهنمایی و دبیرستان شهرستان فسا بودند که با توجه به میزان برآورد حجم آماری و روش پژوهش - که توصیفی از نوع همبستگی بود -  از میان آنان، ۱۵۰ نفر (۵۰ نفر ۱۰ تا ۱۲ سال پایه ی اول راهنمایی، ۵۰ نفر ۱۳ تا ۱۵ سال پایه ی سوم راهنمایی، ۵۰ نفر ۱۶ تا ۱۸ سال پایه ی سوم دبیرستان) به شکل نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای گزینش شدند. فرض اصلی این پژوهش، این بود که هوش هیجانی و مولفه های آن با سازگاری اجتماعی نوجوانان رابطه ی معناداری دارد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل رگرسیون چند متغیری استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که بین عوامل هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان گروه سنی ۱۲-۱۰ سال و گروه سنی  ۱۵-۱۳ سال رابطه ی معناداری در سطح (۰۱/۰< P) وجود دارد، اما این رابطه در گروه سنی ۱۸-۱۶ سال معنادار نبود (۰۵/۰> P).  نتایج همچنین نشان داد که بین هوش هیجانی کلی و سازگاری اجتماعی رابطه معنادار است. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که بین میانگین نمره های سازگاری اجتماعی و میانگین نمره های هوش هیجانی در سه گروه تفاوت معناداری وجود ندارد (۰۵/۰> P). بنابراین، می توان نتیجه گرفت که تربیت و تقویت هوش هیجانی می تواند در تربیت مهارت های اجتماعی و سازگاری اجتماعی نوجوانان موثر واقع شود. 

هوش هیجانی, مهارت های اجتماعی, درک و کنترل هیجانات, سازگاری اجتماعی, نوجوانان