محمداسماعیل ریاحی - دانشیا رگروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران، ایران
زینب محمودآبادی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه مازندران، ایران

اختلالات روانی ازجمله افسردگی، موضوع مطالعه رویکردهای مختلف نظیر روان­پزشکی، روان­شناسی، روانکاوی، همه گیرشناسی و نیز جامعه شناسی هستند. رویکردهای جامعهشناختی با اصل قراردادن عوامل بیرونی، اثرات ساختارهای اجتماعی و الگوهای تعاملات اجتماعی را بر اختلالات روانی مطالعه می­کنند. در مقاله حاضر، رویکردهای جامعه شناختی از تفاوت­های جنسیتی در شکل­­گیری و تشدید افسردگی در میان زنان و مردان را ارزیابی می شود. پژوهش حاضر برای دستیابی به اهداف بالا، مطالعه­ای بنیادین است که با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است و در این راستا از روش گردآوری اطلاعات کتابخانه­ای، اسنادی استفاده شده است. یافته­های حاصل از مطالعات اسنادی نشان می دهد زنان و مردان، واکنش های عاطفی و رفتاری متفاوتی نسبت به فشارهای اجتماعی نشان می دهند؛ یعنی زنان به درون ریزی فشارهای روانی می پردازند و در نتیجه، میزان بالاتری از افسردگی را تجربه می کنند؛ درحالی که مردان با اجبار به برون ریزی این فشارها رفتارهایی نظیر سوءمصرف مواد انجام می دهند و به اختلالات روانی مبتلا می شوند. مطابق الگوی نظری به کار گرفته شده مرکب از سه نظریه نقش، قدرت و جنسیت و خودخاموشی، وقوع خودخاموشی آموخته شده در فرایند جامعه پذیری و مبتنی بر کلیشه­های نقش جنسیتی درباره هر جنس، تسهیل در بروز یا تشدید اختلالات روانی خاص هر جنس را موجب می شود؛ ازاین رو، «فرایند بازتعریف کلیشه های نقش جنسیتی و تعدیل سازوکار خودخاموشی، یک راهبرد اجتماعی - فرهنگی کلان مقیاس برای کاهش اختلالات روانی» محسوب می شود.

جامعه شناسی اختلالات روانی, نقش های جنسیتی, افسردگی, نظریه نقش, خودخاموشی