منصوره مظفرپورتوبکانلو - گروه علوم دامی دانشگاه محقق اردبیلی
میرداریوش شکوری - گروه علوم دامی دانشگاه محقق اردبیلی
حسین جانمحمدی - گروه علوم دامی دانشگاه تبریز

زمینه مطالعاتی: گیاهان دارویی به دلیل اثرات مفید بر عملکرد طیور، به عنوان افزودنی های طبیعی بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند.  هدف: تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر سطوح مختلف بذر خار مریم (Silybum marianum L.)  خام و حرارت دیده بر صفات تولیدی، برخی از فراسنجه های خونی و سیستم ایمنی جوجه های گوشتی انجام شد. روش کار: تعداد ۲۵۶ قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه تجاری راس ۳۰۸ در قالب طرح کاملا تصادفی به ۴ تیمار با ۴ تکرار و ۱۶ قطعه پرنده در هر تکرار اختصاص یافتند. تیمارهای آزمایشی شامل مقادیر صفر درصد (شاهد)، ۴/۰ درصد بذر خام، ۴/۰ درصد بذر حرارت دیده و ۸/۰ درصد بذر حرارت دیده خار مریم طی یک دوره ۴۲ روزه به پرندگان تغذیه شدند. نتایج: طی دوره آغازین (۱۰-۰ روزگی)، افزودن ۴/۰ درصد بذر خارمریم حرارت دیده موجب کاهش وزن و افزایش ضریب تبدیل خوراک  جوجه ها شد (۰۱/۰P<). اما در کل دوره آزمایش (۴۲-۰ روزگی) هیچ یک از صفات عملکرد رشد جوجه ها تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند. افزودن ۴/۰ درصد خارمریم حرارت دیده موجب افزایش معنی­دار غلظت آلبومین (۰۵/۰P<) و پروتئین کل (۰۱/۰>P) سرم شد. فعالیت آلانین آمینوترانسفراز در اثر سطوح بذر خار مریم حرارت دیده و آسپارتات آمینوترانسفراز در اثر سطوح ۴/۰ درصد بذر خام و ۸/۰ درصد بذر حرارت دیده کاهش یافت (۰۱/۰P<). استفاده از تمام سطوح بذر خار مریم، تیتر آنتی­بادی علیه SRBC  (۰۱/۰P<) و تیتر IgG (۰۵/۰P<) را افزایش داد ولی بر تیتر IgM تاثیری نداشت. نتیجه گیری کلی: نتایج نشان داد که استفاده از بذر خار مریم در جیره جوجه های گوشتی تاثیر مثبتی بر عملکرد ندارد ولی موجب بهبود عملکرد کبد و تقویت سیستم ایمنی هومورال شد.

آنزیم های کبدی, SRBC, ماریتیغال, آلبومین سرم, جوجه گوشتی