امین نعیمایی عالی - دانشجوی دکتری ایرانشناسی دانشگاه شهید بهشتی و بنیاد ایرانشناسی
محمدباقر وثوقی - استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران

فروپاشی خلافت عباسیان، زمینه های گسترش مذهب تشیع را در پی داشت. همچنین بعد از سقوط ایلخانان، اغلب مناطق ایران شاهد پیدایش حکومت های محلی بود. در مناطق گیلان و مازندران نیز سلسله های سادات کارکیا و مرعشیان در همین دوره متولد شدند. در چنین دورانی، ملک کیومرث بن بیستون (۸۵۷-۸۰۷ه.ق) که یکی از حکام نامدار سلسله بادوسپانان بود، به حکومت رویان رسید. او پس از رسیدن به قدرت، مذهب خود را به شیعه امامیه تغییر داد و اهالی رستمدار را نیز به این امر تشویق کرد. وی با در پیش گرفتن این سیاست و با هم­نواساختن مذهب مردم رستمدار با همسایگان، اقتدار سلسله بادوسپانان را رقم زد و مانع گسترش قلمرو مرعشیان و کارکیا به این ناحیه شد. با توجه به نقش موثر وی در گسترش مذهب تشیع در این منطقه و تاثیرش بر مناسبات قدرت حکومت های محلی گیلان و مازندران، بررسی آثار دوره او از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از جمله آثار مهم این دوره، کتیبه هایی است که به دستور وی ساخته شد. نظر به اهمیت این کتیبه ها در فهم تاریخ این دوره و سلسله، در این مقاله تاثیر اوضاع سیاسی و مذهبی گیلان و مازندران بر کتیبه های ملک کیومرث در سده نهم ه.ق از دیدگاه تاریخی تجزیه و تحلیل خواهد شد.  

تاریخ گیلان, تاریخ رویان و رستمدار, تاریخ مازندران, کتیبه های ایران, کتیبه های ملک کیومرث بادوسپانی