جمشید روستا - استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان
سحر پورمهدی زاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان

تشکیلات قضایی همواره یکی از وجوه مهم نظام اداری حکومت­ها به­شمارمی­رود و تمامی حکام، به دیوان قضا و قضاتی نیازمندند که بتوانند در زدودن عوامل فساد به آنها یاری رسانده، عدل و داد را اقامه کنند. حکومت قراختاییان کرمان نیز از این مهم مستثنی نبوده و ازهمین­رو، هدف پژوهش حاضر آن است تا ضمن بررسی اهمیت و جایگاه منصب قضاوت و کارکردهای قضات نزد قراختاییان کرمان، نحوه کار دیوان قضا در دوران حکومت مذکور را واکاوی کند و در پایان نیز مشهورترین قضات کرمان را که هم­زمان با حکومت قراختاییان به قضاوت مشغول بوده­اند، معرفی کند. در همین راستا پرسش اصلی نوشتار حاضر عبارت است از اینکه تشکیلات قضایی کرمان عصر قراختاییان چگونه بوده و مهمترین قضات عصر قراختایی چه کسانی بوده­اند؟ نوشتار حاضر براساس ماهیت، از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و تکنیک گردآوری اطلاعات آن نیز کتابخانه­ای است. یافته­های پژوهش دلالت بر آن دارد که قضات عهد قراختایی کرمان علاوه بر وظیفه دادرسی، فعالیت­های مهم و متفاوت دیگری نیز داشته­اند. دیگر آنکه هم­زمان با عهد قراختایی در کرمان، دیوان یارغو و دیوان مظالم وجود داشته و در حکم نهایی علاوه بر نظر قضات، رای حاکم قراختایی و حتی در مواردی دستور ایلخانان مغول هم­زمان با قراختاییان، اثرگذار بوده است.

تشکیلات قضایی, دیوان قضا, قضات, قراختاییان, کرمان