نعمت اله علی محمدی - دانش آموخته دکتری تاریخ ایران باستان دانشگاه تهران
محرم باستانی - دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه تهران

مهرها ازجمله اشیاء باارزشی هستند که سابقه بسیار طولانی در تاریخ دارند. بنا بر شواهد باستان­شناسی قدمت این اشیاء به هزاره ششم قبل از میلاد بازمی­گردد. چنان­که از اسناد و مدارک برمی­آید، مهر در طی ادوار تاریخی تحولات زیادی پشت­ سرگذاشته است؛ به­طوری­که طرح­ها، شکل­ها، رنگ­ها و کتیبه­های آن بنا به شرایط زمانی دست خوش تغییر شده­ و هریک از تعلیقاتش، مفاهیم پیچیده­ای را در خود کتمان کرده است. مهرها کاربردهای متعددی چون اداری، سیاسی، اقتصادی، دینی، قضایی و غیره داشته­اند؛ از­این­رو، تحلیل و تفسیر تعلیقات آنها می تواند برخی از ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، فرهنگی و زبانی هر دوره تاریخی را روشن سازد و به­سبب دامنه اطلاعاتی آنها در حوزه­های متعدد، گفتار حاضر درصدد آن است تا با بررسی یک نمونه از این آثار که اخیرا در چین یافت شده است، برخی از زوایای آن را روشن سازد و به این پرسش­ها پاسخ دهد که مهر مکشوفه در چین حاوی چه نوع اطلاعاتی است و کارکرد آن چه بوده است؟ و چرا شاهان یا حاکمان و یا سایر اقشار جامعه از این ابزار استفاده می کرده­اند؟ بررسی­های مقدماتی در حوزه خط­شناسی نشان می دهد که این وسیله باارزش مربوط به دوره ساسانی است، ولی کارکرد آن دقیقا مشخص نیست.   

مهرها, ایران, چین, ساسانی, مهر نویافته ساسانی