آرزو رسولی (طالقانی) - استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی
شیوا یوسفیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران باستان دانشگاه شهید بهشتی

ویو (اوستایی: vayu؛ ودایی: vāyú؛ فارسی میانه: wāy) از کهن ترین و اسرارآمیزترین ایزدان هندوایرانی است. او در اوستا به گونه ای برجسته تصویر شده است. در ادبیات پهلوی، وای خوب و وای بد به روشنی از هم تفکیک شده اند، اما این شخصیت دوگانه وای محصول تفکری متاخر است و در دوران اولیه ویو شخصیت واحدی بوده است با سیمایی دوگانه. در رام یشت، جنبه سازنده طبیعت ویو تصویر شده و به جنبه ویرانگر طبیعتش اشاره ای شده است، اما این جنبه ویرانگر به وضوح در ائوگمدئچا نشان داده شده و ویو در این نوشته موجودی در حد پیک مرگ است. همچنین به نظرمی رسد که ویو ایزد بزرگ و برتر در جامعه ای بوده که آیین، آداب و اصطلاحات مخصوص به خود داشته است. پاره ای از مفاهیم و اصطلاحات آیین ویو با بررسی بخش هایی از ائوگمدئچا قابل­درک است. با ظهور دین زردشتی، این ایزد بلندمرتبه تنزل مقام پیدا کرد و به ایزدی زیردست تبدیل شد. آیین پیش زردشتی کهن مربوط به او نیز رنگ باخت، اما به دلیل اینکه نزد پیروانش اهمیت و محبوبیت داشت، به حیات خویش ادامه داد و بعدها بسیاری از ویژگی های خود را به دین زردشتی و شخصیت های آن منتقل کرد. در این مقاله شخصیت ویو در ائوگمدئچا و پاره ای از جنبه های آیین او بررسی شده است.

ویو, ائوگمدئچا, آیین, دین زردشتی, پیش زردشتی