حجت فلاح¬توتکار - استادیار دانشگاه بین¬المللی امام خمینی قزوین

جنبش مقاومت تبریز، برای اعاده مشروطیت شکل گرفت. مجاهدان به رهبری ستارخان و باقرخان به دفاع از مشروطیت برآمدند. مخالفان مشروطه در تبریز، با آگاهی از به توپ بستن مجلس، به دنبال محو آثار و نشانه های مشروطیت و سلطه بر شهر بودند. پایگاه اجتماعی مجاهدان، فرودستان شهر بود. از همان آغاز، روستاییان هم در معرض قتل و غارت مخالفان مشروطه قرار داشتند. دهقانان با ستارخان ارتباط برقرار کردند و دسته های مجاهدان روستایی شکل گرفت. دهقانان در کنار مقاومت و مبارزه به تدارک آذوقه شهر هم می پرداختند. تلاش های دهقانان در همیاری و کمک به مجاهدان شهری، زمینه ساز دشمنی و خصومت گسترده سرکردگان ضد مشروطه نسبت به آنان شد. در تمام دوره جنبش مقاومت تبریز، روستاهای آذربایجان، مصائب و سختی های فراوانی را متحمل شدند، از این رو جنبش مقاومت تبریز در عصر استبداد صغیر را نباید تنها به عنوان یک پدیده شهری مطالعه کرد. نوشتار حاضر بر آن است تا نقش و جایگاه دهقانان را در تداوم مقاومت بر ضد استبداد صغیر مورد مطالعه قرار دهد.

جنبش مقاومت, دهقانان, فرودستان شهر و روستا., مجاهدان, مشروطیت