مرتضی خباز سیرجانی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
عبدالمنصور طهماسبی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
عباسعلی ناصریان - دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
حسن کرمانشاهی - دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
محسن کاظمی - گروه علوم دامی مجتمع آموزش عالی تربت جام
آمنه اسکندری تربقان - گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده علوم پزشکی تربت جام
الیاس ابراهیمی خرم آبادی - گروه علوم دامی مجتمع آموزش عالی تربت جام

زمینهمطالعاتی: بنتونیت یک ترکیب آلومینوسیلیکاته بوده که در تغذیه نشخوارکنندگان کاربرد فراوان دارد. هدف: آزمایشاتی با هدف بررسی اثر انواع بنتونیت های سدیمی، کلسیمی، فرآوری شده و طبیعی بر غلظت نیتروژن آمونیاکی در شرایط برون تنی انجام شد. روش کار: در آزمایش اول، غلظت نیتروژن آمونیاکی در یک محیط کشت حاوی بنتونیت های فرآوری شده (درصد جرمی اسید سولفوریک به بنتونیت ۱۰، ۱۵ و ۲۰) و طبیعی در زمان های ۴ و ۲۴ ساعت انکوباسیون مورد مقایسه قرار گرفت و در آزمایش دوم، اثر اضافه کردن سطوح مختلف بنتونیت سدیم یا کلسیم در زمان های مختلف انکوباسیون بر غلظت نیتروژن آمونیاکی در یک محیط کشت حاوی جیره های غذایی با پروتئین تجزیه پذیری شکمبه ای متفاوت، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: غلظت نیتروژن آمونیاکی پس از ۴ ساعت انکوباسیون، تحت تاثیر تیمارها قرار گرفت (۰۵/۰>P) به طوری که کمترین غلظت در تیمار ۱۵ درصد و بیشترین مقدار در تیمار ۲۰ درصد مشاهده گردید. در آزمایش دوم غلظت نیتروژن آمونیاکی برای جیره های با پروتئین تجزیه پذیر بالا در زمان های ۲ و ۴ ساعت انکوباسیون، تحت تاثیر تیمارها قرار گرفت (۰۵/۰>P) به طوری که کمترین مقدار در جیره های حاوی ۲ درصد بنتونیت سدیم و بیشترین نیز در تیمار شاهد مشاهده گردید. همچنین غلظت نیتروژن آمونیاکی در جیره های با پروتئین تجزیه پذیر کم، تنها در زمان ۴ ساعت پس از انکوباسیون تحت تاثیر نوع تیمارها قرار گرفت (۰۵/۰>P). نتیجه گیرینهایی: نتایج نشان داد غلظت نیتروژن آمونیاکی تحت تاثیر فرآوری بنتونیت و یا نوع بنتونیت سدیمی یا کلسیمی قرار گرفته و بیشترین جذب نیتروژن آمونیاکی در ساعات اولیه انکوباسیون (۲ و ۴ ساعت) مشاهده گردید.

نیتروژن آمونیاکی, بنتونیت, برون تنی, انکوباسیون