اکرم فلاحی - گروه علوم دامی دانشگاه لرستان
سعید محمدزاده - گروه علوم دامی دانشگاه لرستان
علی فروهرمهر - گروه علوم دامی دانشگاه لرستان

­زمینه مطالعاتی: استفاده از آنتی اکسیدان ها سبب کاهش آسیب­های وارده به سلول اسپرم طی سردسازی می شود. هدف: این پژوهش به منظور افزایش خصوصیات کیفی منی خروس به وسیله عصاره­ الکلی رزماری طی فرآیند سردسازی و نگهداری در دمای ۴ درجه سلسیوس انجام گرفت. روش کار: جمع­آوری منی دو بار در هفته در شش نوبت از ۱۰ قطعه خروس بالغ با روش مالش­شکمی انجام گرفت. نمونه­های منی در هر نوبت، با رقیق­کننده سکستون ارزیابی اولیه شد. سپس نمونه­ها به ۶ قسمت تقسیم و پس از افزودن مقادیر صفر (شاهد)، ۱۵، ۲۵، ۳۵، ۴۵ و ۶۰ میکروگرم در میلی­لیتر عصاره الکلی رزماری به هر قسمت، به مدت ۷۲ ساعت در دمای ۴ درجه سلسیوس نگه­داری شدند. تحرک کل، زنده­مانی و سلامت غشای پلاسمایی در زمان­های صفر،۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت ذخیره­سازی بررسی شد. درصد قطعه­قطعه شدن DNA در نمونه­ها پس از ۴۸ ساعت ذخیرهسازی اندازه­گیری شد. داده­های به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SAS  (تکرار در اندازه­گیری) در قالب طرح کاملا تصادفی  آنالیز شد. میانگین تیمار­ها توسط آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج: اضافه نمودن ۳۵ میکروگرم عصاره­ رزماری به رقیق کننده منی میزان قطعه قطعه شدن  DNA اسپرم­ها را کاهش داد (۰۵/۰p <­). همچنین، ۴۸ ساعت پس از ذخیره­سازی­، تحرک­­، زنده­مانی وسلامت غشای­ پلاسمایی اسپرم در نمونه­هایی که ۶۰ میکروگرم عصاره­ رزماری به آن ها اضافه شد، پایین­تر از گروه شاهد بود ( ۰۵/۰p <­). پس از ۴۸ ساعت ذخیره­سازی، تحرک، زنده­مانی و سلامت غشای­ پلاسمایی اسپرم در نمونه­هایی حاوی ۳۵ میکروگرم بر میلی لیترعصاره رزماری در رقیق کننده، بالاتر از گروه شاهد بود( ۰۵/۰p <­). نتیجه گیری نهایی: بر اساس نتایج تحقیق حاضر، برای ذخیره­سازی اسپرم خروس در ۴ درجه سلسیوس افزودن ۳۵ میکروگرم عصاره ­رزماری به رقیق کننده پیشنهاد می شود.

عصاره رزماری, اسپرم, خروس, قطعه قطعه شدن DNA