حسین کیان راد - استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف¬آباد

موقعیت جغرافیایی سرزمین الیمایی، واقع در بخشهایی از خوزستان امروزی، باعث شده بود تا این ناحیه، نقش واسطه را میان آبراهه هایی که به راس خلیج فارس ختم میشدند با فلات ایران و همچنین میانرودان ایفا کند. عبور یکی از مهمترین جاده های بازرگانی ایران از این سرزمین در کنار باروری ناشی از جریان داشتن چندین رودخانه باعث شده بود که الیمایی به کانون اقتصادی و بازرگانی مهمی در دور? اشکانی تبدیل شود. آثار باستانی برجای مانده از فرمانروایان محلی الیمایی همچون سنگ نوشته ها، سنگنگاره های صخره ای، و مهم تر از همه، سکه های فراوان، نشان از رونق این سرزمین در دور? مورد نظر دارد. وجود دو درمسرا در شهرهای سلوکیه کنار هدیفون (جراحی) و شوش (سلوکیه کنار اولائوس) میتواند تایید دیگری برای این رونق اقتصادی باشد. سکه های ضربشده در این درمسراها، متاثر از سکه های عصر سلوکی دارای نقوشی همچون هلال ماه، ستاره، سر اسب و نقشی لنگرگونه هستند. مسئل? اصلی در پژوهش کنونی، تفسیر نقوش مذکور و چگونگی ارتباط آن با سرزمین الیمایی و فرمانروایان محلی آن است. از اینرو پیوند برخی نقوش موجود بر روی سکه های الیمایی با دریا و دریانوردی و ایزدان یونانی و ایرانی مرتبط با آب و رودخانه بعنوان یک فرضیه مطرح شده است. در این میان، ردپای دو ایزد پوزوئیدون و آرتمیس، پررنگتر است. ایزدبانو آناهیتا و نانایا بعنوان معادلهای آرتمیس در ایران و میانرودان نیز قابل توجهند و اینکه بر اساس منابع نوشتاری، پرستشگاه های ثروتمندی متعلق به آنها در ناحی? الیمایی وجود داشته است.

آب., آرتمیس, اشکانیان, آناهیتا, پوزوئیدون, سکه های الیمایی