تحلیل وضعیت عملکرد و رابطه آن با سطح برگ در مزارع گندم بر اساس روش های درون یابی (مطالعه موردی: مزرعه نمونه ارتش استان گلستان)

سابقه و هدف: در علومی مانند بومشناسی که در آن مقدار اندازهگیری شده یک کمیت در یک محدوده معین پردازش میشود، تخمین مقادیر متغیرها در مکان و زمان خاص با استفاده از دادههای موجود از همان متغیر و یا بکار بردن اطلاعات متغیرهای دیگر متداول میباشد. در مطالعات جغرافیایی برداشت اطلاعات اغلب به صورت نقطهای است. معمولا ضرورت دارد اطلاعات حاصل به کل نقاط تعمیم داده شود که این امر بهوسیله روش‎های درون‎یابی انجام می‎گیرد. مواد و روشها: در این پژوهش با استفاده از روش های مختلف درون یابی زمینآماری و برخی روشهای درون یابی قطعی، تغییرات مکانی مقادیر شاخص سطح برگ در اواخر مرحله پنجه زنی و مرحله تورم غلاف برگ پرچم و همچنین مقادیر عملکرد گیاه گندم در سطح مزارع گندم مزرعه ارتش استان گلستان مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور تعداد ۱۰۱ نمونه گیاهی در سال زراعی ۹۱-۱۳۹۰ از مزارع تهیه شد و متغیرهای ذکر شده اندازه گیری شدند. معیارهای ارزیابی در این پژوهش، میانگین مطلق خطا، میانگین انحراف خطا و ریشه دوم میانگین مربعات خطا بودند که بر اساس روش اعتبارسنجی تقاطعی محاسبه شدند.یافتهها: تجزیه و تحلیل نیم تغییرنماها نشان داد که مدلهای کروی، دایره ای و نمایی بهترین برازش را از متغیرهای گیاهی داشتند. نتایج بدست آمده بر اساس مدلهای درونیابی منتخب نشان داد که علی رغم انتظار، عملکرد گیاه گندم در مزرعه نمونه ارتش نوسان قابلتوجهی دارد، بهنحوی که عملکرد این مزارع از ۸۷۶/۲ تا ۴۵۳/۶ تن در هکتار و شاخص سطح برگ در اواخر مرحله پنجهزنی و در مرحله تورم غلاف برگ پرچم بهترتیب از ۳۰۴/۰ تا ۳۱۷/۲ و ۶۶/۲ تا ۰۴۹/۶ مترمربع در مترمربع نوسان دارند. توجه به داده های عملکرد و ضرایب همبستگی بین عملکرد و شاخص سطح برگ مبین آن است که اختلاف قابلتوجه مقدار سطح برگ تولید شده در این مزارع، دلیل مهمی برای نوسان شدید عملکرد در بخش های مختلف مزرعه است، به نحوی که اختلاف سطح برگ برآورد شده برای مزرعه A در اواخر مرحله پنجه زنی و مرحله تورم غلاف برگ پرچم به ترتیب معادل ۷۲۹/۱ و ۳۶۳/۲ و در مزرعه B معادل ۰۱۳/۲ و ۴۳/۳ است.نتیجهگیری: نتایج بررسی همبستگی بین دادههای عملکرد و شاخص سطح برگ نشان داد مسائلی نظیر عدم انطباق ظرفیت ماشین آلات با سطح مزرعه و در نتیجه اختلاف قابل توجه در تاریخ کاشت بخش های مختلف، عدم یکنواختی وضعیت EC خاک و استفاده از ارقام مختلف با پتانسیل های متفاوت می توانند مهم ترین دلایل این نوسانات باشند. بنابراین بهکارگیری آن دسته از مدیریت هایی که به کاهش اختلاف بخشهای مختلف مزارع از نظر شاخص سطح برگ منجر شوند مانند کاهش اختلاف تاریخ کشت، می توانند در بهینهسازی نظام تولید گندم در این مزارع کارآمد باشد. نقشه های تولید شده عملکرد و سطح برگ به خوبی نشان دادند که کشت گندم در مزرعه مورد مطالعه از مدیریت واحد و سیستماتیک برخوردار نیست و لازم است یک بازبینی کلی در طراحی الگوهای کاشت این مزرعه صورت گیرد.

Keywords:

شاخص سطح برگ , کریجینگ , نیم تغییرنما , اختلاف عملکرد