بررسی ویژگی های گونه تازه وارد سوروف آبی (Echinochloa oryzoides) و گونه شایع سوروف (E. crus-galli) در رقابت با برنج

سابقه و هدف: سوروف آبی زودرس (E. oryzoides) به عنوان یک گونه تازه وارد و در نتیجه یک مهاجم بالقوه در مزارع برنج استان گیلان مطرح است. بررسی خصوصیات رقابتی این گونه و مقایسه آن با گونه شایع سوروف (Echinochloa crus-galli)، یکی از مهم ترین علف های هرز شالیزارهای استان گیلان، می تواند در تعیین امکان گسترش و مسئله ساز شدن آن در اگرواکوسیستم شالیزار مفید واقع شود. لذا در این پژوهش خصوصیات رقابتی دو گونه علف هرز مذکور با برنج مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: این پژوهش در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور- رشت به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارها شامل گونه علف هرز (سوروف و سوروف آبی) و نسبت تراکم علف هرز: برنج (رقم هاشمی) در هرکپه (پنج سطح شامل۴:۰، ۳:۱، ۲:۲، ۱:۳ و ۰:۴ (علف هرز: برنج)) بود. با جایگزینی گیاهچه های برنج و علف هرز در هر کپه، تراکمهای مختلف ایجاد شد. جهت بررسی رشد و نمو برنج و علف هرز، ۵ مرحله نمونه برداری تخریبی به فواصل ۱۴ روز و آخرین نمونه برداری در هنگام رسیدگی گیاه زراعی (۹۰ روز پس از نشاکاری) صورت گرفت.یافته ها: حدود ۸ هفته پس از نشاکاری، بیشترین ارتفاع مربوط به سوروف آبی بود؛ اما در هنگام برداشت، ارتفاع سوروف بیشتر شد. ۱۰ هفته پس از نشاکاری، شاخص سطح برگ سوروف آبی کمتر از سوروف بود که بیانگر دوام سطح برگ کمتر این گونه است. در هنگام برداشت، حدود ۱۳ هفته پس از نشاکاری، وزن خشک برگ سوروف آبی بیشتر از سوروف و کل ماده خشک تولیدی این گونه کمتر از سوروف بود. به طورکلی گونه تازه وارد ارتفاع نهایی، دوام برگ و تولید زیست توده کمتری نسبت به سوروف داشت؛ اگرچه شروع پنجه دهی، توسعه برگ، غلاف روی و ظهور پانیکول در آن سریع تر رخ داد. افزایش سهم هر گونه در نسبت کاشت سبب افزایش عمده متغیرها به جز ارتفاع بوته شد؛ چنانکه افزایش تعداد گیاهچه سبب افزایش تعداد پنجه، سطح برگ، وزن خشک برگ و کل ماده خشک تولیدی در هر گونه شد. شاخص سطح برگ، وزن خشک برگ و زیست توده در کلیه نسبت های کاشت در علف هرز بیشتر از برنج بود. نتیجه گیری: رشد اولیه در گونه تازه وارد سریع تر و دوره رشد گیاه کوتاه تر از گونه شایع بود. ارتفاع نهایی، تعداد پنجه، شاخص سطح برگ، حداکثر وزن خشک برگ و زیست توده کل، بیانگر قابلیت رقابت بالاتر علف هرز نسبت به گیاه زراعی بود. بجز در نسبت یک علف هرز : سه برنج که تعداد نهایی پنجه مشابه بود؛ در کلیه نسبت ها، علف هرز بر برنج برتری نشان داد؛ چنانکه حضور تنها یک بوته علف هرز توانست تولیدی برابر و در بیشتر موارد، بالاتر از سه بوته برنج داشته باشد. این نتایج حاکی از آنست که گونه تازه وارد سوروف آبی همانند گونه شایع سوروف، توانایی رقابت بالایی با برنج دارد.

Keywords:

تهاجم , قابلیت رقابت , نسبت کاشت