رضا موسی زاده - دانشگاه فردوسی مشهد
غلامحسین داوری نژاد - دانشگاه فردوسی مشهد
محمود شور - دانشگاه فردوسی مشهد
علی تهرانی فر - دانشگاه فردوسی مشهد
علی مختاریان - مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی

این پژوهش به منظور مطالعه خصوصیات مورفولوژیکی و بررسی تنوع ژنتیکی ۱۵ رقم انگور در محل کلکسیون مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، در قالب طرح کاملا تصادفی با ۴ تکرار به اجرا درآمد. در برخی صفات کلیدی دستورالعمل آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری، از جمله تراکم کرک های خوابیده بین رگبرگ-های اصلی در سطح زیرین پهنک، تراکم کرک های ایستاده روی رگبرگ های اصلی در سطح زیرین پهنک، تاولی شدن سطح رویی پهنک در برگ بالغ، رنگ آنتوسیانین رگبرگ های اصلی در سطح رویی پهنک، تراکم کرک های خوابیده نوک در شاخه جوان و رنگ سطح رویی پهنک در برگ جوان که ضرایب تغییرات بالاتری نشان دادند، دارای تنوع بیشتری در بین ارقام انگور بودند. نتایج حاصل از ضرایب همبستگی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین برخی صفات مهم در تفکیک و تمایز ارقام وجود دارد. تجزیه خوشه ای بر اساس کلیه صفات اندازه گیری شده به روش وارد صورت گرفت، که در نهایت در فاصله ۵، ارقام را به چهار گروه تقسیم بندی نمود. رقم کشمشی بیدانه قوچان در گروه جداگانه قرار گرفت، و در بین برخی ارقام در سایر گروه ها نیز تشابه نسبتا بالایی (بیش از ۸۰ درصد) وجود داشت. نتایج نشان داد که صفات کلیدی دستورالعمل دارای تنوع بالایی بوده و به لحاظ یکنواختی و پایداری، به خوبی قادر به تفکیک و تمایز ارقام می باشند. بنابراین با توجه به اینکه بررسی این ارقام در شرایط کاملا یکسان انجام گرفته است، می تواند گزینش برای صفات مورد مطالعه صورت گیرد.

ارقام انگور, تجزیه خوشه ای, تنوع ژنتیکی, ضریب همبستگی