حسین میر سید حسینی - دانشیار دانشگاه تهران
سپیده باقری نویر - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران

این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات ریزوسفر سورگوم بر روی قابل استفاده با چهار عصاره­گیر انفرادی در ریشه­دان اجرا شد.دو نمونه خاک با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی نسبتا مشابه و از دو منطقه، نمونه اول از منطقه بدون آلودگی و نمونه دوم ازمجاورت کارخانه کنسانتره روی و سرب تهیه شد.در هر نمونه خاک سه سطح غلظتی روی ( mg kg-۱۲۵۰، ۳۷۵ و ۵۰۰) با توجه به مقدار روی اولیه موجود در خاک اعمال گردید. فضای داخلی ریشه­دان با صفحات توری نایلونی (۴۰ مش) به سه منطقه ۱S (منطقه ریزوسفری)، ۲S (مجاور به ریزوسفر) و ۳S(فواصل دورتر از ریزوسفر) جداسازی شدند و گیاه سورگوم در منطقه ۱S کاشته شد. اثر فعالیت ریشه گیاه بر اشکال زیست فراهم روی شامل قابل عصاره­گیری با آب مقطر، نیترات کلسیم وDTPA  معنی­دار بود. مقدار روی به شکل­های (قابل عصاره گیری با DTPA، نیترات کلسیم، آب مقطر) در ریزوسفر (۱S) خاک غیر­آلوده به ترتیب ۶/۸%، ۱۰۰% و ۱۳۰% بیش از توده خاک در سه هفته ابتدایی بود.  اگرچه روی قابل استخراج با HNO۳ در این ناحیه تفاوتی با توده خاک نداشت اما در زمان هفت هفته به طور معنی­داری به میزان ۱۰% کاهش یافت. این امر نشان دهنده اثرگذاری فعالیت ریشه سورگوم بر اشکال غیر زیست فراهم­تر [S۱] در فواصل زمانی بیشتر (هفت نسبت به سه هفته) می­باشد. افزایش زیست­فراهمی روی در زمان سه هفته در خاک غیرآلوده به طور معنی داری (۰۱/۰>p) موجب جذب بیشتر آن توسط گیاه تا ۳۰% شده است. نتایج نشان داد که غلظت و جذب روی در سورگوم با روی عصاره­گیری شده توسط اسید نیتریک در  خاک ریزوسفری همبستگی معنی­داری (۰۱/۰>p) داشت. بنابراین، روش­ عصاره­گیری اسید نیتریک می­تواند برآوردی مناسب از روی قابل استفاده سورگوم در شرایط افزایش سطوح غلظتیآن باشد.  [S۱]با متن انگلیسی مقایسه فرمایید

اشکال شیمیایی, ریشه دان, عصاره گیرهای انفرادی