حسن رمضانپور - دانشیار دانشگاه گیلان
نجمه رسولی - دانشجوی سابق ارشد دانشگاه گیلان

تغییرات کاربری اراضی از قبیل تغییر جنگل به اراضی تحت کشت به­طور معنی­داری می­تواند بر خصوصیات خاک تاثیر گذارد و فرآیند­های تشکیل خاک را تغییر دهد. به منظور بررسی اثرات کاربری­های مختلف بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک، پنج منطقه کوهستانی شامل بیجارباغ (سنگ مادر گرانیت)، زمیدان (سنگ مادر آندزیت بازالت)، علیسرود (سنگ مادر فیلایت)، خرما (سنگ مادر آندزیت بازالت) و لیل (سنگ مادر بازالت آندزیتی) در شهرستان لاهیجان و لنگرود انتخاب شدند. هر منطقه داری پوشش جنگلی بودهکه در مجاورت آن باغ چای می­باشد. در هر کاربری یک پروفیل شاهد حفر و در سه نقطه اطراف آن، نمونه­برداری از عمق (۳۰-۰ سانتیمتری) انجام شد. این مطالعه در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری و مواد مادری اثر معنی­داری برویژگی­های فیزیکی­، شیمیایی و زیستی خاک داشتند. تغییر کاربری (از جنگل به باغ چای) به­طور معنی­داری مقادیر رس، سیلت، جرم مخصوص ظاهری و اکسید آهن آزاد (Fed) را بترتیب با میانگین ۱۲%، ۵/۱۰%، ۱۷%، و ۵/۵  درصد،  افزایش  و مقادیر شن، واکنش شیمیایی، کربن آلی، کلسیم + منیزیم تبادلی ، پتاسیم تبادلی ، ظرفیت تبادل کاتیونی، اکسید آهن بی­شکل (Feo)، تنفس میکروبی و جمعیت باکتری را  بترتیب با میانگین ۷/۳%، ۱۱%، ۷/۱۷،۹/۲۹%، ۶/۳۲%، ۳/۱۸%، ۲۴%، ۳۴%،و ۲۲ درصد، کاهش داد.

تنفس میکروبی, جنگل تراشی, کربن آلی خاک, سنگ مادر, جمعیت باکتری و قارچ