ارزیابی کارایی مدل سینوسی در برآورد دمای سالانه خاک سطحی در چند اقلیم

دما پارامتر مهم فیزیکی خاک است که فرایندهای فیزیکی و شیمیایی خاک را کنترل کرده و در رشد و عملکرد محصولات کشاورزی نقش دارد. هدف این مقاله ارائه مدل سینوسی ریاضی برای پیش­بینی دمای خاک در ایستگاه­های انتخاب شده است. چهار ایستگاه با آب و هوای مختلف از جمله بندرعباس، رشت، شهرکرد و یزد انتخاب شدند. دمای خاک سطحی (پنج سانتی­متر) در طی ۱۰ سال (۱۳۸۶-۱۳۷۷) در هریک از ایستگاه­ها جمع­آوری گردید. مجموعه داده­های بکار رفته در ساخت مدل به دو بخش داده­های آموزشی (۷۰%) و داده­های اعتبارسنجی (۳۰%) تقسیم شدند. به منظور حذف تاثیر نوسانات اقلیمی احتمالی در بازه زمانی مورد بررسی، داده سال­های ۱۳۷۷، ۱۳۷۸، ۱۳۸۰، ۱۳۸۱، ۱۳۸۳، ۱۳۸۴ و ۱۳۸۶ برای ساخت مدل استفاده شد. سال­های ۱۳۷۹، ۱۳۸۲ و ۱۳۸۵ نیز برای ارزیابی مورد استفاده قرار گرفتند. میانگین و دامنه نوسان سالانه دما به عنوان ورودی مدل سینوسی با استفاده از بیشینه و کمینه داده­های موجود محاسبه شد. شاخص­های اعتبارسنجی مدل: جذر میانگین مربعات خطا، میانگین خطای اریبی، میانگین درصد خطا، ضریب توافق و ضریب تعیین برای چهار ایستگاه به طور میانگین به ترتیب برابر ۶۴/۲، ۱۶/۰- ، ۸۴/۱۰، ۵۹/۰ و ۹۳/۰ محاسبه گردید. نتایج حاصل از مدلسازی سینوسی نشان داد که کارایی مدل به ترتیب در ایستگاه­های بندرعباس، یزد، شهرکرد و رشت کاهش می­یابد. 

Keywords:

اقلیم های مختلف ایران , مدل سازی , شاخص های اعتبارسنجی